Het Christendom: wezen en geschiedenis
C.III Het Rooms-katholieke paradigma van de Middeleeuwen
C.III.12 De Contrareformatie
In dit en volgend hoofdstukje bespreekt Küng de reactie van de katholieke kerk op de reformatie en op de moderniteit. Dus op de verdere geschiedenis, tot vandaag, van het Rooms-katholiek paradigma. Daarna komt hij in de volgende secties terug op het nieuwe protestants-evangelische paradigma en tenslotte op het moderne.
Tegenover de nieuwe christelijke kerken, die door de reformatie in het Westen zouden ontstaan en een geweldige religieuze, politieke en sociale dynamiek zouden ontvouwen, werd de pauskerk in het defensief gedrongen en gedwongen tot reactie. De verwachte ineenstorting van het roomse systeem bleef weliswaar uit. Wel heeft de reformatie gezorgd voor een katholicisme van middellandsezee-signatuur, in Italië en Spanje (en later in de overzeese gebieden).
Reeds vóór de reformatie was er sprake van hervorming in de kerk. De impulsen ging uit van humanisten zoals Erasmus, en vertoonden zich het eerst in Spanje. Daar hadden Ferdinand en Isabella de christelijke reconquista (herovering) afgesloten en een zuiver katholiek rijk gesticht, dat bovendien onder Karel V aan de kerstening van de nieuwe wereld zijn beste krachten wijdde. Dat ondanks het feit dat ook de inquisitie in die tijd een nieuwe impuls kreeg