andrebogaert.be

Eerst en vooral het artikel dat Ratzinger, toen nog kardinaal , nu paus Benedictus XVI, heeft gepubliceerd in 2004 naar aanleiding van de zestigste verjaardag van de invasie in Normandië. Europa kent al zestig jaar vrede, dank zij mannen als Churchill, Adenauer, Shumann en De Gasperi, mensen die – zo zegt Ratzinger – allemaal door hun christen-zijn werden geïnspireerd. Uiteraard liep er tot voor kort een grens midden in Europa, met aan de andere kant een regime dat evenzeer als het Nazi-regime steunde op leugen en geweld. En hebben in de rest van de wereld de oorlogen onverminderd voortgewoed.
Op twee problemen gaat de kardinaal-paus wat uitvoeriger in: eerst en vooral de desintegratie van de samenlevingen, waarvan Somalië een typisch voorbeeld is, dit als gevolg van ideologisch cynisme, winstbejag enz. En tenslotte het fenomeen van het terrorisme, met 11 september als klap op de vuurpijl. Dat terrorisme is niet met geweld alleen te bestrijden, het is in de wortel aan te pakken. Het gaat terug op de relatie tussen het Westen en de Islam, of beter nog op de relatie tussen religie en rede. Dé schuld van alles: de rede heeft zich afgekeerd van God, de seculiere maatschappij heeft zich afgesneden van haar bron, het christendom. De verlichting is voor de moderne seculiere mensen een fundamentalisme geworden, dat zelfvernietigend werkt.
Tot daar de kardinaal-paus.

Het spreekt vanzelf dat deze aanval op de verlichting niet zomaar voorbij kon gaan. En inderdaad, de kardinaal-paus ‘vergeet’ sommige dingen te vermelden: de rol van het christendom in de vorming van totalitaire regimes, de rol van de verlichting in het vormen van de moderne democratieën, enz. Het artikel van Stephen Eric Bronner wil aantonen dat in deze tijd van christelijk en ander fundamentalisme de gedachtengang van de kardinaal-paus op zijn minst wat vreemd en misschien niet altijd waarheidsgetrouw lijkt.