andrebogaert.be

Uit de autobiografie van Doris Lessing:

Veel politici, vooral dan van links, hebben de neiging om de nee-stemmen in Frankrijk en Nederland toe te schrijven aan een massa mensen (van uiterst links tot uiterst rechts, om in de traditionele terminologie te blijven) die niet weten wat goed voor hen is, wiens stemgedrag irrationeel en incoherent is. Ze zijn uiterst wantrouwig tegenover het “populisme” van een bepaald soort politiek, die met behulp van referenda de politiek dichter bij de ‘mensen’ wil brengen. Frank Furedi, professor in sociologie aan de universiteit van Kent (UK), waarschuwt voor de minachting, die deze politici blijkbaar koesteren voor de ‘gewone mensen’. Hun nee-stem niet au sérieux nemen, zou wel eens kunnen getuigen van een fundamenteel anti-democratische houding en een kapitale vergissing kunnen zijn.

h3. C.V Het paradigma van de Moderne Tijd, georiënteerd op rede en vooruitgang

h5. C.V.7 Revoluties in Technologie en Industrie (vervolg)

En de kerken?

Hoe reageren de kerken op de industriële revolutie en op de kwestie van de sociale rechtvaardigheid? Heel verschillend uiteraard, naar gelang van de landen. Gegeven echter het feit dat zowat overal

kunnen we de volgende dikwijls elkaar overlappende reacties noteren:

1 Onvermogen om de realiteit te zien: het heeft lang geduurd voor de kerken hebben beseft welke de betekenis was van de industriële revolutie. Ze zaten opgesloten in hun overtuiging de

h3. C.V Het paradigma van de Moderne Tijd, georiënteerd op rede en vooruitgang

h5. C.V.7 De revoluties in Technologie en Industrie (vervolg)

Nieuwe ideologieën: liberalisme en socialisme

In de negentiende eeuw maakten de natuurwetenschappen en de geneeskunde een ongekende vooruitgang, evenals de historische en humane wetenschappen. Niets leek een schitterende toekomst voor de mensheid nog in de weg te staan.
Tegelijk echter zorgde de autoritaire en reactionaire politiek van staat en kerk voor een ook nooit geziene ontkerkelijking en ontkerstening. Eerst bij de intellectuele klasse, daarna ook bij de arbeiders. De ene revolutie na de andere trok door Europa, met als hoogtepunt 1830, toen de bourgeoisie het haalde van de Bourbons, en 1848, de februarirevolutie in Parijs.
Die protestbewegingen werden toen meest gedragen door een nieuwe ideologie: het liberalisme. Dit liet zich inspireren door de ideeën van de Schotse theoloog Adam Smith (+ 1790) en werd gedragen door de burgerij. Vooral na de revolutie van 1848 zal de arbeidersstand (

Edward Luttwak, verbonden aan het Center for Strategic and International Studies in Washington, beweert wat bij ons prof. Rik Coolsaet steeds weer herhaalt: Al-Quaeda bestaat niet meer. De recente aanslagen in Londen hebben dat nog maar eens aangetoond. Dat maakt het er natuurlijk niet gemakkelijker op.

Welke lessen moeten de Fransen trekken uit de aanslagen in Londen? Het ligt niet zo voor de hand. Tenminste niet, als je Pascal Bruckner moet geloven. Hij trekt van leer tegen ‘links’ dat steeds weer de aanslagen verklaart als reacties op fouten, die het Westen heeft bedreven tegenover de Islam. Terwijl het volgens hem daar weinig mee te maken heeft. Die aanslagen gaan uit van mensen, die vanuit een fanatiek geloof in een bepaald soort Islam, de openheid en pluraliteit van de Westerse maatschappijen verfoeien. Er zal wel veel van waar zijn, vrees ik, ook al zullen historische fouten ook wel een rol spelen. Over Pascal Bruckner, nog dit.

h3. C.V Het paradigma van de Moderne Tijd, georiënteerd op rede en vooruitgang

h5. C.V.7 De revoluties in Technologie en Industrie (vervolg)

Doorbraken in technologie en industrie.

Die evolutie zal de wereld van de mens

h3. C.V Het paradigma van de Moderne Tijd, georiënteerd op rede en vooruitgang

h5. C.V.7 De revoluties in Technologie en Industrie

Frankrijk leverde met de revolutie de politieke ideeën. Engeland echter, dat een eeuw vroeger zijn

Naar het schijnt is Robert Kagan samen met Francis Fukuyama en Samuel Huntington de man, naar wie je moet luisteren als het gaat over de politiek van de VS in de tijd na de koude oorlog. Dat doen we dan maar, met uiteraard de nodige afstandelijkheid. Want het gaat hier inderdaad om een ‘havik’, wiens ideeën over de suprematie van de VS bij sommigen onder ons tenminste niet erg in de smaak zullen vallen.

h3. C.V Het paradigma van de Moderne Tijd, georiënteerd op rede en vooruitgang

h5. C.V.6 Revoluties in Staat en Samenleving

En het Christendom?

Volgens recente analyses heeft de Franse revolutie niet zozeer op sociaal-economisch vlak, maar op politiek-sociocultureel vlak een omwenteling betekend. Daarom zijn juist de religie en de kerk er op bijzondere wijze door getroffen geweest. Meer dan de adel is de kerk het slachtoffer ervan geweest: zij verloor niet enkel haar wereldlijke macht, maar bovendien heel haar grondbezit en een groot deel van haar clerus. De grote gallicaanse traditie van een relatief zelfstandige Franse kerk werd erdoor kapot gemaakt. Ze werd opgevolgd door een steeds meer uitgesproken antirevolutionaire, rooms-paapse oriëntering met een episcopaat en priestervolk, dat zijn enige toevlucht zag in Rome

Morgen, op 11 juli, is het tien jaar geleden dat de massamoord van Srebrenica plaats had. In Nederland zullen ze dit wel geweten hebben. Maar in Servië dringt het maar heel langzaam door dat hun regering tot zulke onnoemelijke moordpartijen in staat was. Een video van een executie in Srebrenica is daar als een bom ingeslagen. Wie nog altijd denkt dat alleen de Duitsers onder Hitler tot zulke gruwelijkheden in staat waren, wordt hierbij uitgenodigd zijn mening even bij te stellen.

h3. C.V Het paradigma van de Moderne Tijd, georiënteerd op rede en vooruitgang

h5. C.V.6 De revoluties in Staat en Samenleving (vervolg)

Totale breuk met het verleden

Van in het begin heeft men de Franse revolutie verschillend beoordeeld. Voor de optimistische revolutionair Antoine de Condorcet, die nota bene in de gevangenis van de revolutie zou sterven, was die revolutie het toppunt van de vooruitgang. Voor de traditionalist Joseph de Maistre echter was ze een straf van God voor de goddeloosheid van de Fransen.
Ook al is men er nog niet helemaal uit, vandaag de dag is het oordeel erover meer genuanceerd. Het gaat niet op ze helemaal te verwerpen omwille van de excessen van de Sansculotten, ook niet ze op te hemelen als de consequente verwerkelijking van de idealen van Verlichting en democratie. Het is waar, de guillotine heeft onder Robespierre in tien maanden rond de 16000 slachtoffers gemaakt en kan als voorbeeld dienen voor de voor iedereen gelijke en technisch perfecte manier waarop in deze moderne tijd de doodstraf wordt voltrokken. De Franse revolutie heeft ook het aanschijn gegeven aan de totale oorlog, met zijn