Genetische ‘manipulatie’
De moraal in deze éénentwintigste eeuw zal volgens Kaplan draaien niet rond de strijd tussen voorstanders van de evolutie en voorstanders van het Intelligent Design, ook niet rond het gebruik van stamcellen, maar rond de ontwikkeling van de genetische technologie. Veel mensen, de paus op kop, maken zich daar zorgen over. Niet helemaal terecht, zegt de auteur: genetische ‘manipulatie’ is een zeer ingewikkeld proces, op gang gebracht door wetenschappers, die heus geen mensen zijn zonder morele standaard. Alleen moet de kloof tussen de wetenschappers en de niet-wetenschappers zoveel mogelijk gedicht worden.
mei 13th, 2006 at 1:56
Wat is je eigen mening rond genetisch manipulatie? Waar moeten grenzen zijn en waar niet, waarom? In verscheidene SF films komen de ‘resultaten’ van DNA manipulatie aan bod, in de vorm van kleine mensen, vreemde huisdieren, etc. Het is volgens mij kwestie van tijd (en geld) om ervoor te zorgen dat de rijken van deze wereld zich een ‘nieuw’ lichaam kunnen aanschaffen om zo nog 100 jaar hun rijkdom te kunnen bewaken. Geen overheid zal dit tegen kunnen houden.
mei 16th, 2006 at 17:22
Een poging tot antwoord, Mathias.
Genetische ‘manipulatie’ of het onder menselijke controle brengen van de genetische bouwstof van het leven: het is een mes, dat aan twee kanten snijdt, zoals elke vooruitgang van de wetenschappelijke kennis en de toepassingen ervan. Denk maar aan de uitvinding van het vuurwapen en aan de mogelijkheid dat het in handen komt van gekken of op drift geraakte mensen, zoals we vorige week in Antwerpen mochten ondervinden. Het voorbeeld is echter niet goed gekozen, want met recht kan je eraan twijfelen dat de uitvinding van het vuurwapen een vooruitgang heeft betekend…
Het is onbegonnen werk vanuit een moreel, religieus of humanitair standpunt grenzen te stellen aan het wetenschappelijk genetisch onderzoek op zich. Het is trouwens niet wenselijk, want er is zoals gezegd ook een goede kant aan: dat onderzoek kan leiden tot het genezen van ziekten, die nu nog als een doem op de mensheid rusten (ik denk aan Alzheimer of Parkinson, aan het syndroom van Down, aan Aids en andere, minder voorkomende kwalen of ‘vergissingen’ van de natuur bij de opbouw van levende organismen). Al moet erbij gezegd dat veel van de verhoopte resultaten nog wel een tijdje op zich zullen laten wachten. En gelukkig behoren heel wat van de andere, meer sensationele toepassingen van dat onderzoek nog tot de SF.
Iets heel anders is de vraag of het vanuit een moreel, religieus of humanitair standpunt wenselijk is dat bepaalde genetische onderzoeken in een bepaalde gekozen richting verder gaan ( bv. het klonen van mensen, of het genetische manipuleren van planten), dat daarvoor bepaalde proeven worden uitgevoerd op dieren en/of mensen of dat bepaalde bevindingen worden toegepast op mensen. Hier speelt de verantwoordelijkheid, privé én publiek, de hoofdrol.
Eerst en vooral de wetenschapper zelf, die verondersteld wordt een geweten te hebben en daarnaar te handelen. Maar, zoals we uit het verleden weten, is dat niet voldoende: wetenschappers zijn ook maar mensen, en hier en daar zit er wel één, die kan bezwijken en dat ook doet voor dwang, eer of geld.
De samenleving kan en mag de wetenschapper dus niet aan zichzelf overlaten, en moet ook haar verantwoordelijkheid opnemen. Aangezien wetenschap veel, heel veel geld kost aan opleiding, laboratoria, grondstoffen enz. kan in praktisch alle gevallen alleen de georganiseerde samenleving – de staat- instaan voor het op gang zetten en houden van wetenschappelijk onderzoek. Het is de opdracht en verantwoordelijkheid van de staat, van de politiek, toe te zien op wetenschappelijk onderzoek en dat in goede banen te leiden.
Uiteraard beschikken ook bepaalde privé-personen (sommigen met een vermogen, dat hoger is dan dat van sommige staten in het Zuiden) en grote multinationals over de nodige fondsen om doorgedreven wetenschappelijk onderzoek op poten te zetten. En zij doen dat ook. Er kan aan getwijfeld worden of de politiek tegenover hen zijn verantwoordelijkheid neemt en de nodige controle heeft over hun doen en laten. Dit is inderdaad niet altijd het geval. Maar dat is nu juist de ‘condition humaine’: we moeten leren leven in een onvolmaakte wereld en een onvolmaakte maatschappij, hoe onprettig dat ook soms is. Het mes blijft aan twee kanten snijden, en hoe dieper het snijdt, hoe grotere wonden het kan maken…