andrebogaert.be

1. De ontwikkeling in de verschillende landen

Engeland. De 16e eeuw, vooral de tweede helft ervan, onder Elisabeth I (1558-1603) legt de grondslag voor de latere grootheid. De absolutistische neigingen van het koningshuis worden getemperd door het parlement, ook al is dat onder Elisabeth niet erg actief. Maar een gelukkig samenspel van monarchie en parlement zal beletten dat Engeland zich niet zoals bv. Spanje zal uitputten in onbeperkte oorlogen en overdadige ambtenarij en fiscaliteit. Door een gezond liberalisme, dwz door steun van de monarchie aan de privé-initiatieven wat betreft belegging van kapitaal in ondernemingen (ook in ondernemingen van slavenhandelaars!) zal Engeland zich verrijken. Londen zal de rol van Antwerpen als handelscentrum overnemen en met Amsterdam gaan concurreren. De ontwikkeling van het kapitalisme zal in Engeland echter onvermijdelijk gepaard gaan met die van het pauperisme. Maar ook op dat punt, de strijd tegen de armoede, zal Engeland voorop gaan: reeds in 1563 werd een