andrebogaert.be

2. De dertigjarige oorlog (1619-1648)

Keizer Ferdinand II van het Rooms Rijk der Duitse Natie koos Philips III als model voor zijn eigen monarchale ambities: hij wou Bohemen (met Praag als hoofdstad) tot centrum maken van zijn monarchale macht en het daarom de katholieke eenheid en het absolutisme opleggen. Daartegen kwam Praag in opstand in 1619. En wat in het begin slechts een plaatselijk oproer was, werd het begin van een oorlog waarin heel het keizerrijk werd betrokken.
Een eerste fase werd ingeluid door een uitdagend gebaar van de opstandelingen. Zij boden Ferdinand V, de calvinistische keurvorst van de palts de kroon van Bohemen aan. Daardoor zou de katholieke meerderheid in het college der keurvorsten, dat de opvolger van een overleden keizer moest aanduiden, verloren gaan ten voordele van de protestanten. Dat vormde evident een bedreiging voor de keizerskroon van de Habsburgers en voor het katholieke overwicht in het rijk. Gelukkig voor de keizer schaarden de luthersen zich samen met de katholieken aan zijn zijde tegen de calvinist. De Tsjechen uit Bohemen werden verpletterend verslagen.
Daarop probeerde Ferdinand II met geweld Bohemen te germaniseren. Het katholicisme werd de enige toegelaten godsdienst en het protestantisme werd verboden. De adel moest plaats maken voor een nieuwe adel, bestaande uit Duitse avonturiers. Het Tsjechisch werd verboden en de Tsjechische cultuur uitgeroeid (verbanning o.m. van de Tsjechische humanist Comenius). Het gevolg laat zich raden: ontvolking van de steden, verval van de cultuur, onuitroeibare haat tussen Tsjechen en Duitsers (nog voelbaar tot in de twintigste eeuw: in 1939 wordt een deel van Tsjecho-Slowakije, Sudetenland, door Hitler geannexeerd; in 1968 vallen de legers van het Oostblok, waaronder de gehate Duitsers uit de D.D.R. Praag binnen) Geen wonder dat dit niet het einde van de oorlog betekende.