ALGEMENE GESCHIEDENIS 5. De Nieuwe Tijd (V, 5)
3. De andere naties in westelijk Europa
De internationale rol van Zweden was uitgespeeld na de grote (tweede) Noordse oorlog, die eindigde met de overwinning van Rusland en het verlies van de gebieden aan de Oost- en Zuidkust van de Finse golf aan Rusland, en Voor-Pommeren met de havenstad Stettin aan Pruisen.
De Verenigde Provincies hadden hun beste krachten verspeeld in de oorlogen van Lodewijk XIV en verloren in de 18e eeuw hun vooraanstaande positie als kooplieden.
Spanje had met de vrede van Utrecht weliswaar de Zuidelijke Nederlanden en gedeelten van Italië verloren, maar deed het onder de Bourbons (de eerste was Philips V) niet slecht. Ook al kon het verval van de macht van Spanje niet helemaal worden stopgezet.
Italië en Duitsland tenslotte waren in 1715 niet veel meer dan aardrijkskundige begrippen. Italië bleef hopeloos verdeeld en de speelbal van eerzuchtige dynastieën: Spanje en na 1715 Oostenrijk, dat de plaats van de Spanjaarden innam. In het noordwesten komt stilaan het staatje Piemont-Savoye tot bloei: wanneer dat in 1720 Sardinië krijgt, wordt het officieel het koninkrijk Sardinië genoemd. In 1768 verkocht Genua het eiland Corsica aan Frankrijk.
Ook Duitsland was verdeeld in een driehonderdtal kleine en grotere staten en staatjes. De Habsburgers in hun stamlanden Oostenrijk, Bohemen, Hongarije en Silezië kwamen in 1713 in het bezit van de Zuidelijke Nederlanden en stukken van Italië. Hun pogingen om via die gebieden een zeemacht uit te bouwen zouden worden gedwarsboomd door Groot-Brittannië. Karel VI was de keizer en na hem (vanaf 1740) Maria Theresia, zijn dochter, die regeert van 1740 tot 1780. Financieel en militair was Oostenrijk echter slecht voorbereid op de krachtproef met de andere grote opkomende macht in Duitsland: Pruisen.
Het keurvorstendom Brandenburg, nu beter bekend onder de naam Pruisen, met de dynastie der Hohenzollern was onder de grote keurvorst Frederik Willem (1640-1688) stelselmatig hersteld van de ruïne, die de dertigjarige oorlog van het gebied had gemaakt. Zijn opvolgers zullen zijn werk systematisch voortzetten. Onder zijn opvolger Frederik I (1688-1713) zal Berlijn belangrijk worden als centrum van het rijk, dank zij o.m. de immigratie van de Franse hugenoten. Die Frederik zal ook de titel van