andrebogaert.be

Een tijdje geleden (op 11 oktober) verwees ik onder de categorie “Wetenschap en geloof” naar een bespreking van het nieuwste boek van Richard Dawkins: “The God delusion”. Ditmaal een ander geluid: Terry Eagleton, professor Engelse literatuur aan de universiteit van Manchester, stelt dat Dawkins geen benul heeft van wat religie eigenlijk is, maar wat wild om zich heen trapt, en op zijn zachtst gezegd het kind met het badwater weggooit. De toon van Eagleton is nu en dan scherp, vernietigend zelfs voor de wetenschapper die Dawkins is. Ik ben geneigd dat toe te schrijven aan het gebrek aan respect, dat Dawkins in zijn aanval op alles wat van dicht of van ver naar religie ruikt blijkbaar aan de dag legt voor collega’s wetenschappers, die het niet met hem eens zijn. Als relatieve buitenstaander vind ik dat een beetje vreemd, maar kom: wetenschappers zijn ook mensen.
In elk geval, volgens mij heeft Eagleton overschot van gelijk, wanneer hij Dawkins verwijt religie te herleiden tot fundamentalisme. En zijn bedenkingen over de kern van religie zijn behartenswaardig. Alleen, wie heeft er schuld aan dat Dawkins een dergelijk gebrekkig inzicht heeft in religie en zijn betekenis voor de mens? Niet enkel de fundamentalisten, zou ik zeggen, maar ook de christelijke kerken (om van de Joden en Moslims maar te zwijgen) die de religie hebben gereduceerd tot een stel dogma’s en ‘onfeilbare’ waarheden. En die dus het onderscheid tussen echte religie en onechte praktijken en overtuigingen op zijn minst verduisterd hebben. Gelukkig hebben in de loop van de geschiedenis tot de dag van vandaag heel wat mensen dit begrepen en zich niet laten afleiden van wat ook volgens Eagleton de kern van religie is : de onbaatzuchtige liefde voor de naaste (waar trouwens de liefde voor zichzelf een noodzakelijke voorwaarde voor is).