december 10th, 2006

GESCHIEDENIS VAN DE ISLAM: Deel II (35)

De Moslimsamenlevingen (11e tot 15e eeuw)(6)

De reactie van Europa op de uitdaging van de islam aan zijn grenzen, heeft zich gedurende deze eeuwen (elfde tot dertiende eeuw) militair uitgedrukt in de Reconquista en in de Kruistochten. Opvallend is daarbij het vertekende beeld dat Middeleeuws Europa zich van de islam heeft gemaakt en dat sindsdien niet meer weg is geweest uit het Europees denken.
De contacten in Spanje, naar aanleiding o.m. van het succes van de bedevaart naar Compostella, en de kruistochten hadden al enige kennis van de islam naar Europa gebracht. Maar er heersten wel enige misvattingen: zo zouden de Saracenen afgodendienaars zijn die Mohammed aanbaden. Losbandigheid en promiscuïteit zouden in de islam zijn toegestaan.
In de twaalfde eeuw verschenen echter boeken die de kennis van de islam verfijnden en tegelijkertijd probeerden de koran te weerleggen. De auteurs ervan gingen daarbij bewust of onbewust uit van de eigen overtuiging, het ‘zelfbeeld’ dat het christendom in Europa in die eeuwen had gevormd. De vier belangrijkste punten daarbij waren:

  • de islam is een leugen en een opzettelijke verdraaiing van de waarheid. O.a. Thomas van Aquino in zijn ‘Verhandeling tegen de heidenen’ verdedigde die thesis. Daartegenover was de bijbel de pure en onvervalste uitdrukking van de goddelijke waarheid, volmaakt van vorm en geldig voor elke tijd en elke plaats.
  • de islam is een godsdienst van geweld: Mohammed zou door militair geweld zijn godsdienst hebben verspreid. Dat klopt natuurlijk niet met de werkelijkheid. De militaire activiteiten van de moslims leidden enkel tot politieke expansie, terwijl bekeringen tot de islam door geloofsverkondiging of sociale druk tot stand kwamen. Daartegenover stond natuurlijk de idee dat het christendom een vreedzame godsdienst was, die zich door overtuigingskracht verspreidde. Sommige beseften natuurlijk wel dat dit meer een ideaal was dan een realiteit.
  • de islam is een godsdienst van genotzucht en bandeloosheid: het feit van de vele vrouwen, waarmee een moslim mag getrouwd zijn, en allerlei allusies op seksuele toestanden in de koran en in het leven van Mohammed werkten die opvatting in de hand. Ook de verfijning van de Arabische beschaving zal in de ogen van de minder aan luxe gewende westerlingen decadent zijn toegeschenen. Daartegenover stond natuurlijk het christelijk ideaal van een monogaam huwelijk en het algemene gevoelen dat geslachtsgemeenschap eigenlijk niet goed was, en er alleen was in functie van de voortplanting.
  • Mohammed is de antichrist. Mohammed is geen profeet en heeft toch een godsdienst gesticht: zo heeft hij het kwaad aangemoedigd, en was hij een werktuig in de handen van Satan. In deze visie is de islam precies de tegenpool van het christendom.

    • De uitdaging van de Islam aan de grenzen van de christenheid was dus zeker niet alleen militair. De Arabische natuurwetenschappen en filosofie kwamen via vertalingen in de handen van de Europese denkers, die zo weer in contact kwamen met de bronnen van hun beschaving, het klassieke Grieks-Romeinse verleden, en dan heel speciaal met Aristoteles. Dit gebeurde via de werken van Avicenna en Averroës.
    Thomas van Aquino heeft in de dertiende eeuw, in zijn “Summa contra Gentiles” willen aantonen dat het christendom als godsdienst niet alleen superieur is aan de islam, maar ook aan de ideeën van filosofen als Avicenna en Averroës. Later in de Renaissance zal de bewondering voor alles wat Arabisch is omslaan in afkeer. Europa heeft zich voorgoed gekeerd naar zijn klassiek verleden. In de figuur van de Turken wordt de Islam nog eenmaal de grote bedreiging.


    By andre in Deel II: Peilingen (9-15e eeuw),GESCHIEDENIS VAN DE ISLAM 



    You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.

    Leave a Reply

    You must be logged in to post a comment.