andrebogaert.be

Vanuit verschillende hoeken is het multiculturalisme de laatste tijd aangevallen als volledig in strijd met de idealen van de Verlichting, waar onze moderne staatsinrichting met de fameuze scheiding van kerk en staat zijn bestaan aan dankt.
Het moderne liberalisme (liberalisme dan in Amerikaanse zin begrepen), dat is ontstaan als reactie op de godsdienstoorlogen en steunt op de idee van verdraagzaamheid, heeft echter een lacune: die van de verhouding van de staat tot groepen binnen die staat met een andere culturele of religieuze oorsprong. Om die lacune op te vullen is de idee van het multiculturalisme of identiteitsbeleid ontwikkeld. Dit gebeurde voor het eerst in Canada, waar de franstalige gemeenschap het recht op het cultiveren van een eigen identiteit opeiste. Sindsdien vinden we deze idee terug in het beleid van de meeste moderne staten. Met alle problemen vandien: moeten we respect opbrengen voor de eigen cultuur en de eigen opvattingen van bepaalde groepen in onze samenleving, ook wanneer die opvattingen in strijd zijn met onze eigen (moderne) visies en praktijken? En moeten we niet aktiever op zoek gaan naar de positieve ‘liberale’ waarden, waar onze samenlevingen op geschoeid zijn?
Dit is de essentie van het verhaal van Francis Fukuyama : Identiteit en Migratie.
Hij verwijst daarbij naar het werk van de Franse auteur Olivier Roy, o.m. zijn boek “L’Islam mondialisé” (Le Seuil, 2002). Deze Roy geeft een aparte en intrigerende kijk op de motieven en problemen van de radikale moslims in Europa en in hun eigen landen, waarbij hij er van uitgaat dat het te maken heeft niet zozeer met de godsdienst als wel met de identiteitscrisis waar de meeste moslims in het Westen (maar ook in hun eigen landen) mee worstelen.
Anderzijds hebben heel wat auteurs diezelfde gedragingen en fenomenen uitgelegd als direct voortvloeiend uit het karakter en de geschiedenis van de Islam. Op zijn scherpst heeft de Franse auteur Redeker dat gedaan, en zich de haat van heel veel moslims op de hals gehaald. Hier kan je lezen wat hij over de islam schreef en hier wat de gevolgen daarvan waren.
Tenslotte vermeld ik in dat verband ook het artikel van Pascal Bruckner, die daarin Ayaan Hirsi Ali verdedigt tegen twee auteurs, Ian Buruma en Timothy Garton Ash, die beide vanuit een multiculturalistische opvatting volgens hem ten onrechte kritiek oefenen op de houding en opvattingen van Ayaan Hirsi Ali.
Ondertussen hebben Ian Buruma en Timothy Garton Ash gereageerd op de beschuldiging van Bruckner, onder de titel: Vrijheid kan niet worden gedecreteerd en Liever Pascal dan Pascal Bruckner.