GESCHIEDENIS VAN DE ISLAM: Deel V (5)

Het hoogtepunt van het arabisme situeert zich in de jaren vijftig en zestig. Het volksnationalisme van die tijd putte uit drie bronnen:

    de idee van een gemeenschappelijk front van landen die zich in een proces van ontwikkeling bevonden: ‘derde-wereldlanden’ met een meerderheid in de algemene vergadering van de Verenigde Naties
    het concept van een Arabische eenheid
    een nieuw element: het socialisme, dwz het politieke idee dat onder meer behelsde: zeggingschap van de overheid over de hulpbronnen in het belang van de hele samenleving, staatseigendom van en leiding over de productie, eerlijke verdeling van de welvaart door belastingen en zorg voor maatschappelijke voorzieningen.

Nieuwe bewegingen en ideologieën, die de elementen nationalisme, religie en sociale rechtvaardigheid combineerden, zullen in die jaren de strijd opnemen tegen de traditionele politieke formaties: bv. tegen de Moslim-broeders (in Egypte, Syrië en Soedan). Daar zijn ook communistische en socialistische groeperingen onder. Twee ervan zijn belangrijk voor die tijd:

  • de Ba’th (Wederopstandings)-partij in Syrië, die de nieuwe ontwikkelde klasse aantrok met ideeën over de éne Arabische natie als antwoord op vragen over de nationale identiteit van de Syriërs en van hun relatie met andere Arabisch sprekende samenlevingen. In het midden van de jaren vijftig versmolt de Ba’th-partij met een meer uitgesproken socialistische partij. De Ba’th was aktief in de beweging die leidde tot de vorming van de Verenigde Arabische Republiek in 1958 en ook betrokken bij de opheffing ervan in 1961. Ook in Irak had de Ba’th na de revolutie van 1958 een toenemende invloed.
  • de beweging van het Nasserisme, als gevolg van de machtsovername in Egypte in 1952. Deze beweging stond over het algemeen een reformistische visie van de islam voor, en legde de nadruk minder op het beroep op de islam, als wel op het beroep op het Arabische nationalisme en de Arabische eenheid.
    Het programma van sociale hervormingen werd gedragen door het idee van een specifiek “Arabisch socialisme”, een systeem dat ergens halverwege stond tussen het marxisme, met zijn klassenstrijd, en het kapitalisme met zijn voorrang voor individuele belangen en zijn dominerende rol van de klassen die de productiemiddelen in handen hadden.



  • You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.

    Leave a Reply

    You must be logged in to post a comment.