andrebogaert.be

Wat is Europa?

Wetenschappers worden verondersteld hun onderzoeksobject duidelijk af te bakenen: waarover heb ik het wel en waarover niet. Dat doen we best ook als we een historisch overzichtje maken. Maar wie het over Europa heeft, stoot hierbij onmiddellijk op een probleem. Wat is Europa immers? Het lijkt een idiote vraag maar dat is het allerminst. We kunnen hier verschillende antwoorden op geven vanuit verschillende perspectieven. En die antwoorden zijn allerminst irrelevant voor de huidige politieke discussie. Volgens de verdragen van de Europese Unie kunnen immers alle Europese landen lid worden. Dan stelt zich meteen de vraag: wat bedoelt men met een Europees land? Wat is Europa? Hier volgt een toer langsheen de verschillende antwoorden op deze vraag en hun politieke consequenties.

Waar eindigt Europa? Het geografische perspectief.
Op het eerste zicht lijkt het simpel: Europa is één van de vijf werelddelen. Maar is dat wel zo? Australië kan je gemakkelijk op een wereldkaart aanduiden en Amerika ook. Maar Europa? Moeten we niet eerder spreken van één groot Euro-Aziatisch continent? Op school hebben we geleerd dat de Oeral de oostelijke grens vormt van Europa, de Middellandse Zee de grens in het zuiden en de zeestraten van de Dardanellen en Bosporus, de grens in het zuidoosten.
Maar is de Oeral werkelijk een grens? De hoogste top is niet meer dan 1894 m, wat een heel stuk lager is dan de Pyreneeën of de Apennijnen. Grote delen van de Oeral zijn niet meer dan een heuvelachtig gebied. Houdt een Rus die de Oeral overtrekt en naar Siberië verhuist plots op een Europeaan te zijn?
En wat met de zeestraten? De Bosporus is op sommige plaatsen niet meer dan 700 meter breed en loopt dwars door Istanboel.Ter vergelijking: de afstand Dover-Calais bedraagt zo