andrebogaert.be

Als christenen hebben we het geleerd: bidden moeten we voortdurend. Niet enkel als we iets concreets te vragen hebben, zoals de genezing van een geliefde, of goed weer, of geluk bij de examens. Maar wat is bidden eigenlijk, en haalt het iets uit? Heel wat neurologen en andere onderzoekers hebben geprobeerd op deze vragen een antwoord te formuleren. In dit artikel worden de resultaten van dat onderzoek op een rijtje gezet. We zouden er ons goedkoop van af maken als we hier ook weer van een ‘mysterie’ zouden spreken, maar feit is wel dat we nog maar weinig afweten van wat er zich in ons brein afspeelt. Een reden te meer om te blijven zoeken.

Europa en het einde van de Koude Oorlog.

De jaren 1985-1992 waren een tijd van grote veranderingen. We hebben er aan het begin van ons verhaal op gewezen dat men het ontstaan van de West-Europese integratie niet los kan zien van de onmiddellijke naoorlogse context en de deling van het grotere Europa in twee tegengestelde blokken. Die Koude Oorlogscontext leidde tot het dubbele uitgangspunt van velen in West-Europese diplomatieke kringen: economische en misschien op termijn politieke integratie in West-Europa en Atlantische militaire integratie onder Amerikaanse leiding.
Het aantreden van Gorbatsjov met zijn intern en extern hervormingsbeleid tastte deze geopolitieke zekerheden aan. De val van de Berlijnse Muur en de fluwelen revoluties van het najaar 1989 wijzigden vervolgens het aanschijn van Europa volkomen. Meer dan ooit tevoren stelde zich aan het begin van de jaren negentig de vraag hoe Europa zich zou positioneren ten aanzien van de Amerikanen, Russen en andere mogendheden in een wereld waar men op dat ogenblik weinig

Soms heb ik de indruk dat de regering Bush in een paar jaar honderden jaren diplomatieke inspanningen om mensen en culturen in vrede samen te laten leven teniet heeft gedaan. En dat we wat de internationale politiek betreft met hem terug in de Middeleeuwen zitten. Dat blijkt nog maar eens in zijn houding tov de kwestie Kosovo. Zie maar wat Ramonet er in Le Monde Diplomatique over schrijft. Het wordt meer dan tijd dat we hier in Europa op een meer resolute wijze het pad weer inslaan van de diplomatie – desnoods tegen de VS in. Dat pad hebben we helaas in de vorige eeuwen te dikwijls verlaten, met de vreselijke gevolgen vandien.

Het Europese Parlement: rechtstreeks verkozen

Een andere Europese instelling werd serieus opgewaardeerd. In 1979 had de eerste rechtstreekse verkiezing plaats van het Europese parlement. Zonder dat het parlement hiermee echt meer macht kreeg, steeg het prestige van de instelling door deze stap behoorlijk. Tevoren was de rol van Europese parlementair immers een bijbaantje voor nationale parlementsleden. Nu kwamen er meer en meer parlementairen die zich voltijds met Europa bezig hielden. Een feit dat op zich wellicht minstens zo belangrijk is dat de formele bevoegdheden van de instelling. Gaande weg zou het parlement die bevoegdheden in die jaren ook krijgen, al zijn die nog steeds niet volledig te vergelijken met wat men normaal zou verwachten in een democratie.

Het Europees Monetair Stelsel

Einde jaren zeventig kwam onder impuls van de Europese Commissie het Europese Monetaire Systeem (EMS) tot stand dat de wisselkoersen tussen de verschillende lidstaten stabiliseerde door een systeem van interventie op basis van afspraken tussen de nationale banken. Het EMS kan als een voorloper worden gezien van de monetaire unie. Opmerkelijk was dat toen al de Britten hun pond buiten het EMS hielden, een teken aan de wand voor hun latere houding ten aanzien van de euro.

Uitbreiding naar het zuiden

In de periode van eurosclerose aan het begin van de jaren tachtig, kwam er nog een tweede uitbreidingsgolf tot stand. Griekenland werd lid in 1981, in dezelfde periode startten de onderhandelingen met Spanje en Portugal. Niet alleen werd hierdoor het gewicht van het Middellandse Zeegebied toe. Het ging ook om drie armere Europese landen waarvoor een zeer lange overgangstijd werd voorzien. Maar vooral hadden ze alle drie in de tweede helft van de jaren zeventig de weg naar de democratie teruggevonden. Zoals dat ook later voor Oost-Europa het geval zou zijn, onderschatten wij vaak de symbolische waarde die het lidmaatschap van de Europese Gemeenschap voor die landen had. Natuurlijk ging het er ook om aansluiting te vinden bij de rijke club van West-Europese landen. Wie zou dat niet willen? Maar het werd toch ook gezien als een bezegeling van het democratiseringsproces. De val van het kolonelsregime in Griekenland, de

Wat betekent de overname van de macht in de Gazastrook door Hamas? Volgens Jennifer Loewenstein is het geen mislukking van de politiek van de VS (en Israël) in de regio, zoals door sommige commentatoren wordt gesuggereerd, maar integendeel een verdere stap in de monsterachtige politiek van de VS en Israël om Palestina en de Palestijnen uiteindelijk van de kaart te vegen. Cynischer kan het inderdaad niet. Waar blijft Europa bij dit alles?

De Europese Raad: een nieuwe instelling

Een ander informeel overleg zou in de geschiedenis van de Europese instellingen nog een grote rol gaan spelen. Op initiatief van Giscard d

De oorlog in Irak komt mij zo langzamerhand de strot uit. Dikwijls komt in mij de neiging op hem te verdringen, te doen alsof hij er niet is. Maar tevergeefs: altijd weer duikt hij op als symbool van alles wat er vandaag de dag in de internationale politiek verkeerd gaat. Het getuigenis en de foto’s van de fotograaf Ashley Gilbertson roepen bij mij steeds weer dezelfde vragen op: wie wordt er nu eigenlijk beter van zo’n oorlog? En wie kan daar nu nog achter staan? Ik begrijp het al lang niet meer.

Aarzelend begin van een gemeenschappelijk buitenlands beleid

Aan het begin van de jaren zeventig zouden de eerste stappen worden gezet op weg naar overleg en coördinatie inzake buitenlands beleid. Toen sprak men van Europese Politieke Samenwerking (EPS), en het ging er over een

In Zuid-Duitsland werden onlangs enkele merkwaardige ivoren beeldjes, kunstvoorstellingen van 35.000 jaar geleden, uit het Aurignacien, gevonden. Het Aurignacien is een periode uit het jonge palaeolithicum (oude steentijdperk), gedateerd tussen 35.000 en 25.000 jaar geleden en genoemd naar de vindplaats Aurignac in het departement Haute Garonne in Frankrijk. Blijkbaar maakte de homo sapiens daar jacht op de wolharige mammoet. Het zouden de oudste tot nog toe gevonden ivorenbeeldjes zijn.

De Britse toetreding: een paard van Troje in Europa?

Na het wegvallen van de Gaulle stond de deur open voor de Britten die samen met Denemarken en Ierland vanaf 1973 lid werden. Ook nu verliepen de onderhandelingen met de Britten moeizaam en pas in 1975 zouden ze, nadat de toetredingsvoorwaarden heronderhandeld werden, een referendum over het lidmaatschap houden dat overigens glansrijk werd gewonnen. Dat neemt niet weg dat in Groot-Brittannië een eurosceptische stroom bleef bestaan, wat overigens ook gold voor een ander nieuw lid, Denemarken. Terwijl de Noorse kandidatuur een referendum niet overleefde.

Toch zou het verkeerd zijn alle Britten zomaar af te doen als opportunisten die Europese initiatieven enkel op hun nuttigheid taxeren. Margaret Thatcher, die in 1979 Brits premier werd en dat tot 1990 zou blijven, heeft ongetwijfeld een cruciale rol gespeeld in de wederzijdse (negatieve) beeldvorming tussen Eurofielen en Britten. Na het

De kommentaar van Midden-Oostenkenner Juan Cole op de laatste ontwikkelingen in Palestina. En de verpletterende verantwoordelijkheid van de internationale gemeenschap voor de uitzichtloze situatie van de Palestijnen.

De periode 1970-1984: Beperkte relance en eerste uitbreiding.

De jaren zeventig startten voor de Europese Gemeenschap met veel grote plannen. Nu de Gaulle van het toneel verdwenen was, leek de weg vrij te zijn voor een relance van het Europees integratieproces én voor de uitbreiding van de Gemeenschappen. De nieuwe Franse president Pompidou stelde zich immers constructief op. Er werden aanvankelijk dan ook grootste plannen gemaakt: zo werd de idee naar voor geschoven om binnen de tien jaar een economische en monetaire unie te creëren. Het comité Davignon lanceerde ook het voorstel om ook op het vlak van buitenlands beleid nauwer te gaan samenwerken. Maar die plannen botsten al snel op de uitdagingen die een snel veranderende wereld aan de Europese landen stelde.

Inderdaad, nog maar nauwelijks was het idee van een economische en monetaire unie gelanceerd, of de Amerikanen lieten eenzijdig het systeem van de vaste wisselkoers varen. Dit was één van de steunpilaren van het Bretton-Woods systeem geweest dat sinds de tweede wereldoorlog de monetaire stabiliteit binnen de Atlantische gemeenschap had gegarandeerd. Het resultaat was dat de wisselkoersen tussen de Europese landen meer in plaats van minder gingen fluctueren en men dus verder van een monetaire unie was dan ooit.

Twee oliecrisissen, één in 1973 (naar aanleiding van de Jom Kippoer oorlog tussen Israël en de Arabische landen) en één in 1979 (als gevolg van de Iraanse revolutie) versterkten nog de economische malaise in Europa. Wat hierbij met name in 1973 duidelijk werd, was dat Europa veel afhankelijker was van olie uit het Midden-Oosten dan Amerika en dat bijgevolg Europese en Amerikaanse belangen ten aanzien van dit conflict verschillend lagen. Het leiderschap van de Amerikanen kreeg in deze jaren, net na de Vietnam-oorlog, bij de Europese publieke opinie en beleidsmakers dan ook een behoorlijke deuk. Tegelijkertijd maakte de ontspanning tussen Oost en West die in de eerste helft van de jaren zeventig haar hoogtijd kende, de nood om bescherming te zoeken bij de Amerikanen voor vele West- Europeanen minder dringend. Evenzeer zouden vele Europeanen vanaf het einde van de jaren zeventig behoorlijk verontrust worden over de nieuwe Koude Oorlog die in de Verenigde Staten de kop op stak (cfr. Reagan).

Alles bij elkaar moeten we echter vaststellen dat de Europeanen op deze gebeurtenissen in verspreide slagorde reageerden. De nieuwe internationale constellatie nam zeker niet automatisch alle mogelijke aarzelingen weg om tot een verdere Europese integratie of samenwerking te komen, zoals de Europese federalisten nodig achtten. Aan het einde van de jaren zeventig, begin jaren tachtig namen velen dan ook het woord