Een goed overzicht van de situatie in Pakistan vandaag de dag, en de houding van Bush ter zake. Aan het woord is professor Juan Cole, één van de meest gezaghebbende kenners in de VS van het Midden Oosten.
Nog over de situatie in Pakistan, een week later: zie het interview met prof.Adil Najam.
Vorige jaren al kwam biodiesel in deze bladzijden ter sprake. Het kan niet genoeg worden gezegd: biodiesel biedt geen oplossing voor het probleem van het vervoer dat we met ons allen samen zelf hebben veroorzaakt, integendeel. Het wordt een ramp voor veel gemeenschappen in het Zuiden. Wie daar nog niet van overtuigd is, moet maar eens lezen wat de onvermoeibare George Monbiot vandaag in The Guardian schrijft. Maar hier geldt natuurlijk nog meer dan elders: wat baten kaars en bril, als de uil niet zien en wil.
Volgens Descartes was de taal het beslissende onderscheid tussen mens en dier. Zelfs de grootste mislukkelingen onder de mensen konden wel met taal, hoe primitief ook, overweg, terwijl de meest slimme dieren er niets van bakken. Sinds jaren zijn er in de VS wetenschappers, die door proeven met apen – shimpanzees en bonobo’s – proberen te bewijzen dat mensapen wel in staat zijn tot enig grammaticaal begrip. Tevergeefs blijkbaar. Descartes heeft met die uitspraak nog altijd gelijk.
De visie van André Glucksmann, de bekende Franse filosoof, op het terrorisme, dat sinds 9/11 overal ter wereld is doorgebroken. En dat in het licht van de verschrikkingen van de vorige eeuw: de eerste en tweede wereldoorlog, de koude oorlog. De verschijning en dominantie van de pure haat in de eenentwintigste eeuw.
Onmiddellijk dacht ik aan de episode uit ‘De weg naar Mekka’ van Jan Leyers (gisteren op Canvas), waarin hij sprak met de weduwe van een Palestijnse terrorist, die zichzelf en met hem zesentwintig mensen had opgeblazen en de dood ingejaagd. Begrijpe wie het begrijpen kan.
Het is een bijzonder schokkend en uitermate pessimistisch vooruitzicht. En er is blijkbaar geen remedie tegen. Althans niet volgens de filosoof Glucksmann. Ik ben het daar niet mee eens, ik wil het daar niet mee eens zijn. Maar ik vind dat we ook niet de ogen mogen sluiten voor de bedreiging die nu over de mens hangt en waar zelfs de religie, als ze al niet medeplichtig is, geen antwoord op lijkt te hebben.
Een ander geluid over religie dan gisteren dat van Dalrymple, ditmaal uit Nederland. Daar heeft burgemeester Cohen een schot voor de boeg gegeven. Of liever, hij wil (naar het schijnt omwille van de houding van zijn partij, de PvdA, tegenover de moslimkwestie), gemakshalve terug naar af en verloochent dus meteen de erfenis van zijn illustere voorouder Spinoza, die op een radicale en m.i. juiste manier komaf maakte met de heersende opvattingen en de maatschappelijke dwang van de religie van zijn tijd.
Die religie, het christendom in al zijn gedaanten, beheerste het leven en denken van de mensen van die tijd (de zeventiende-achttiende eeuw) op dezelfde manier waarop de islam vandaag de dag het leven van de mensen in de moslimgebieden én bij ons beheerst of althans probeert te beheersen. Met de verlichting hebben wij in het Westen ons daar min of meer van losgemaakt, persoonlijk én maatschappelijk.
Misschien moeten we, ondanks de nieuwe -ismen, die sindsdien de plaats van de religie hebben ingenomen, en tegen die -simen in, blijven werken aan een maatschappelijke ethiek die onze democratisch samenleven op deze aardkloot kan zin en betekenis kan geven. Daarbij kunnen de religies als inspiratiebron een rol spelen, want in tegenstelling tot wat sommigen beweren, is het in de religie niet alles kommer en kwel, niet in het verleden en ook nu niet.
Toch nog even een hedendaags voorbeeldje hoe ‘religie’ in bepaalde gevallen toch wel heel sterk de verdomde toer opgaat en de afkeer en haat voor religie begrijpbaar maakt: de opvatting, gehuldigd door een kleine kerk in de VS, dat 9/11 een straf van God is voor het feit dat de VS homoseksualiteit hebben toegelaten!