andrebogaert.be

Streven alle godsdiensten in deze wereld, als het er op aankomt, inderdaad hetzelfde na? Stephen Prothero, een professor religie aan de universiteit van Boston, heeft daar serieuze twijfels over. Hij stelt dat alle godsdiensten van hetzelfde punt vertrekken, nl. vanuit de ervaring dat er iets mis is met ons, mensen, in deze wereld.
Maar de verschillende godsdiensten komen met heel verschillende ‘oplossingen’ aandraven. Wij, christenen of mensen uit een christelijke cultuur, zijn doordrongen van de idee dat we zondig zijn en door Christus van onze zonden worden bevrijd. Maar in vele andere godsdiensten is er van zonde geen sprake, zoals er ook geen sprake is van een god of goden…

Als wij ervan uitgaan dat alle godsdiensten ongeveer hetzelfde nastreven, maken we volgens de professor de wereld een groot stuk onveiliger, en hij haalt het bewijs aan van de Amerikanen, die in Irak binnenvielen en het zogezegd democratischer wilden maken, maar niet eens het onderscheid kennen tussen islam en christendom, tussen sjiieten en soennieten…

Nu rechts een klinkende overwinning heeft behaald in Hongarije, staan we weer voor de vraag: wat moet er hier en daar gebeuren om te vermijden dat Oost-Europa weer achter een ander soort ‘ijzeren gordijn” verdwijnt? Er wordt door de geïnterviewde , de Hongaarse schrijver Peter Nadas, een nogal dringend beroep gedaan op ‘Europa’ om Hongarije weer op de been te helpen, maar wie zal hier in West-Europa daarop ingaan? Frankrijk en Duitsland, de landen die in de kijker komen, zitten zelf met torenhoge problemen opgescheept.
Ach, een boeiende maar ook vermoeiende tijd…

In het licht van wat de laatste tijd de katholieke kerk overkomt, is de bespreking van Peter Stanford van een boek van Cole Moreton over het lot van de Anglikaanse kerk in Groot-Brittannië wel interessant. Het boek is de getuigenis van een man, die het de laatste veertig, vijftig jaar allemaal heeft meegemaakt. Het getuigt van de uiterste verwarring en complexiteit van de moderne wereld, waarin de vaste traditionele waarden hun impact verloren schijnen te hebben. Zijn wij hier bij ons gedoemd hetzelfde mee te maken?

Een paar dagen geleden las ik het laatste nieuws over de schandalen in de katholieke kerk. Richard Dawkins overweegt om de paus voor het gerecht te slepen.
We hebben in de geschiedenis van de pausen veel meegemaakt, maar we hebben moeten wachten tot vandaag, voor het ondenkbare denkbaar werd. Een internationaal recht, dat geldt voor iedereen, de armen en de rijken, de machtelozen en de machtigen.
Het commentaar van Monbiot is eens te meer helder en ruim. Niet enkel de paus moet zich verantwoorden, ook al diegenen die op een schandalige manier aanslagen plegen op de natuur, om van de leiders van Israël maar te zwijgen in hun niets ontziende behandeling van de Palestijnen in Gaza.
We leven in een moeilijke maar boeiende tijd…

Wie in de geschiedenis van de twintigste eeuw is geïnteresseerd, moet op zijn minst de naam van Hannah Arendt kennen. Haar boek over Eichmann is gekend, en haar uitspraak over de banaliteit van het kwade klinkt vertrouwd in de oren.
Wat echter Hannah Arendt en vele anderen te danken hebben aan het levenswerk van Raoul Hilberg is minder geweten. Deze Hilberg, prof aan de universiteit van Vermont, heeft hét werk over de Holocaust geschreven: “The destruction of the European Jews” (oorspronkelijk in 1961 verschenen).
Veel van wat Arendt bv. in haar boeken vermeldt, komt van het onderzoekswerk van Hilberg. O.m. het lot van de katholieke priester in Berlijn, Bernard Lichtenberg, die in een concentratiekamp terecht kwam omdat hij had opgeroepen te bidden voor de joden (de gelovigen én ongelovigen).
Ondanks het feit dat Hilberg het Arendt kwalijk nam dat ze veel van hem had overgenomen zonder hem te vernoemen (je zou voor minder…), hadden ze beide gelijkaardige ideeën over de kwestie. Beide voelden zich sterk teleurgesteld door het feit dat de joden zich niet (of niet genoeg) hebben verzet tegen de Nazi’s.
Hilberg zegt ergens dat hij het niet heeft over de joden maar over de Nazi’s en hun administratieve vernietiging van de joden. Toch vind ik het merkwaardig dat pas in de jaren zestig/zeventig van vorige eeuw de aandacht volop is gegaan naar de Holocaust. Een kwestie van ‘ontkenning’ tegenover het totaal ondenkbare?

Is een nieuwe soort australopithecus , gevonden in een grot in Zuid Afrika, een schakel tussen de andere soorten australopithecus en de homo? Het zou kunnen, maar zeker is het niet. In elk geval is de leeftijd van de fossielen blijkbaar iets te jong om de voorloper te zijn van de mens.

De Engelse auteur van dit artikel, Matthew Taylor, stelt de vraag of we geboren worden met de neiging te geloven. Hij gelooft van wel, maar tot mijn grote verbazing slaan al zijn voorbeelden op één of andere vorm van bijgeloof. Zijn voor die man geloof en bijgeloof misschien synoniem met elkaar? En is geloof dan een kwestie van individuele irrationaliteit, die de mens vooral als kind ondervindt en later al dan niet verder cultiveert? Ik denk dat de ‘rationalisten’ en ‘atheisten’ die hij hier viseert, niet erg bang moeten zijn van dergelijke nonsens.