andrebogaert.be

Toch even een korte reactie van Küng op de keuze van de nieuwe paus. Veel meer is er in feite niet te zeggen. We wachten af.

Ik geef toe: het is ver van ons bed. Maar toch niet onbelangrijk: wat zich vandaag in Ecuador afspeelt, kan morgen in Latijns Amerika weer nieuwe impulsen geven aan het verzet tegen de economische bezetting van die landen door de VS. Er is daar iets aan de gang waar naar ik wed zelfs Bush nog niet van weet hoe het zal uitdraaien.

In Centraal Egypte werden op het einde van de negentiende eeuw een hele hoop papyrussen gevonden, die door hun hoge ouderdom totaal onleesbaar waren geworden. Met nieuwe technieken hebben wetenschappers van de Universiteit van Oxford (U.K.) sommige fragmenten van o.m. de grote dramaturg Sophokles uit de vijfde eeuw voor Christus nu kunnen ontcijferen. Sommigen dromen al van een tweede Renaissance, een nieuwe ontdekking van de oudheid en haar schat aan literatuur en mensenwijsheid. Persoonlijk denk ik dat het niet zo’n vaart zal lopen. Zoals een prof van filosofie ooit zei: de Grieken hebben destijds al alles gezegd over de mens en zijn lot, en dan had hij het over de overgeleverde teksten. Afwachten dus.

Lees hier een interview met de filosoof Fernando Savater, stichter van de anti-eta-beweging “Basta Ya”. Hij vertelt over de redenen waarom de Eta nog steeds bestaat en wat er zou moeten gebeuren om deze politieke terroristische beweging uit te schakelen.

In deze zeer interessante tekst, die het resultaat is van een werkgroep binnen de Europese Unie, worden de problemen op een rijtje gezet, waarmee een seculier (dwz. ontkerkelijkt) Europa in de toekomst moet in het reine komen: de toetreding tot de EU van een overwegend ‘katholiek’ land als Polen, de vraag van Turkije om lid te worden van de EU, de integratie van de voornamelijk islamitische immigranten in de geseculariseerde staten van de Unie, en tenslotte de mogelijke verwijzing naar God en de christelijke erfenis in de grondwet van Europa. Een vrij lange en niet altijd gemakkelijke lectuur, maar vast de moeite waard!

In Der Spiegel een interview met een oude eerbiedwaardige dame uit Duitsland: Uta Ranke Heinemann, dochter van de voormalige bondspresident Gustav Heinemann. Ze was één van de bekendste katholieke theologen in Duitsland, maar kreeg spreekverbod in de Kerk wegens haar kritiek op de paus. Bij zijn overlijden heeft ze zich naar eigen zeggen verzoend met de man, die haar 26 jaar lang heeft geërgerd door zijn mediatiek en ander optreden. Over de toekomst van de katholieke kerk blijft ze echter meer dan pessimistisch.

Sinds via Bush de fundamentalistische christenen in de USA een meer dan gewettigde invloed uitoefenen op het beleid, is de roep om in de scholen de leer over de evolutie (volgens Darwin) te vervangen door een leer over een ‘intelligent design’ (of als je wil creationisme, tussenkomst van God in de natuur) steeds maar groter geworden. Intelligent design staat eigenlijk voor de God van de Bijbel, die in het ontstaan van de mens een voorrangsrol zou hebben gespeeld. En dat heeft volgens de auteur van dit verhelderend artikel niets met wetenschap te maken, maar alles met religie.

Van de doden niets dan goed, zegt het spreekwoord. Daarom is het hoogste tijd het artikel van Hans Küng over de huidige paus te lezen. Wellicht is het volgende week al te laat!

Hitler, de Holocaust, het Nazisme: bijna dagelijks verschijnen er boeken of artikels over. En nog altijd blijft de vraag overeind: hoe is dat mogelijk geweest? Hoe komt het dat een heel volk bijna unaniem tot in de laatste lijn voor de ultieme nederlaag achter een dergelijke figuur is blijven staan? Een nieuw boek is zopas verschenen, dat de discussie weer de hoogte injaagt: “Hitlers Volksstaat” door Götz Aly, een gastprofessor aan de universiteit van Frankfurt. Volgens Aly zou Hitler zijn volk voor zich hebben gewonnen door allerlei sociale maatregelen, waardoor het goed leven was in Nazi-Duitsland. Keerzijde was dat hij dan ook verplicht was de middelen daarvoor elders te zoeken: in plunderingen, diefstal en vooral door de Joden uit te melken en daarna de gasovens in te jagen. Interessante theorie, die – dat spreekt vanzelf – in de nadagen van de herdenking van Ausschwitz de gemoederen bij onze oosterburen weer in beroering brengt.

Op 27 februari verwees ik hier naar een artikel van een Duitser over Reagan en Bush, onder de titel: “Misschien heeft Bush gelijk”. Het artikel van Youssef Ibrahim in de Washingtonpost is daar duidelijk een antwoord op. Een genuanceerd antwoord weliswaar. Want men kan er niet omheen: er is blijkbaar in die dictatoriale arabische regimes iets aan het veranderen ten goede. Vraag is hoelang het zal duren, en wat het resultaat zal zijn.

We weten allemaal hoe nauw de democratie Bush aan het hart ligt. In Latijns Amerika zullen ze dat ook weten. Vooral Chavez, de president van Venezuela, die zoete broodjes bakt met Fidel Castro, met Lula in Brazilië, met China, Iran en wie nog allemaal. Chavez, volgens Condoleeza Rice een ‘ex-rebel’, volgens hemzelf een ‘rebel’. Wat Chavez (en Bush) verder nog op hun kerfstok hebben lezen we in dit artikel van “Le monde diplomatique”. Soms heiligt het doel de middelen, nietwaar Bush?

De twintigste eeuw was een eeuw van utopieën, zegt Eric Hobsbawm. De Russische revolutie in 1917 was het begin van één ervan. Het geloof in een democratie als die van de VS en de EU is er een andere. De perestroika van Gorbatsjov heeft de einde gemaakt aan de eerste en een puinhoop achtergelaten. Dit betekende allesbehalve het einde van de geschiedenis, zoals Fukuyama beweerde. Ook de utopie van een democratisch bestel dat de hele wereld wil veroveren zal de proef van de eenentwintigste eeuw moeten doorstaan.
Over die eerste utopie en de vergelijking ervan met het Nazisme heeft Slavoj Zizek het. Dit naar aanleiding van een motie van een aantal conservatieve europarlementariërs om naast het gebruik van de Nazi-symbolen ook dat van de symbolen van de Sovjet-Unie (hamer en sikkel, rode ster) voortaan te verbieden. Men kan zich inderdaad afvragen waarom Heidegger zijn nazi-sympathieën worden aangewreven, maar Brecht of Lukacz hun sympathie voor het communisme niet.