andrebogaert.be

Het einde van het West-Romeinse Keizerrijk

Twee nauw met elkaar verbonden oorzaken:

1. DE VROEGE MIDDELEEUWEN (476-1000 na C.)

In vogelvlucht:

Men kan de Middeleeuwen grofweg in twee tijdperken opsplitsen:

Middeleeuwen: de periode tussen de val van Rome en de Renaissance: ruwweg 1000 jaar, van 500 tot 1500 na C.
De naam zelf is te verklaren uit de houding van de moderne historici van de Renaissance en later, die grote bewondering hadden voor alles wat de Grieken en Romeinen aan cultuur, kunst en wetenschap hadden gerealiseerd en die in de hergeboorte van die cultuur de toekomst zagen. De eeuwen daartussen beschouwden ze als een permanent dieptepunt, een tijdperk van armoede, wanorde, onwetendheid en bijgeloof.
In de 19e eeuw, de eeuw van het romantisme (en van de industrialisatie met haar negatieve sociale gevolgen) kwam de belangstelling voor die verguisde Middeleeuwen terug. Ook vandaag de dag is deze belangstelling nog groot. Ondertussen weten we immers dat die Middeleeuwen allesbehalve donker en cultuurloos waren, al moeten we toegeven dat de eerste eeuwen na de verdwijning van het West-Romeinse Rijk een ineenstorting te zien geven van de administratie van een gecentraliseerd geheel en een onvermogen om op enigszins grotere schaal een samenhang te organiseren en er de tucht, het morele gezag en de orde in te handhaven.
Dat daarbij ook heel wat artistiek-technische en intellectuele verworvenheden van de oudheid verloren gingen is een uitgemaakt feit. Maar toch werd het geen complete chaos en anarchie. Veel bleef bewaard, zowel technisch als geestelijk, vooral dank zij de Kerk en haar structuren (kloosters, bibliotheken), die in die eeuwen soms de enige bindende factor bleek te zijn tussen volkeren en landen.

3. Het eerste millennium voor Chr. is eveneens het tijdperk van het ontstaan van al onze religieuze tradities. De

2. In haar vrouwelijke geschiedenis van de wereld beschrijft Marilyn French uitvoerig de samenleving in de voorhistorische tijd, een samenleving waarin volgens haar de vrouw centraal stond. De man-jager trok er op uit, terwijl de vrouw thuis de zaak beredderde en voor de kinderen zorgde. French

1. In de periode, die we als

: herstel van het gezag onder Constantijn de Grote, die alleenheerser wordt naar Oosters model. Hij vaardigt o.m. een keizerlijk edict uit dat de boeren aan hun grond bindt. Met dwang wil men de landvlucht tegengaan, maar men pakt de oorzaak niet aan, nl. de uitbuiting van de armen, de buitensporige lasten die men hen via de grondbelasting oplegt.
In 330 na C. maakt Constantijn Byzantium tot tweede rijkshoofdstad onder de naam

Het keizerrijk: de alleenheerschappij van de keizer

31 v.C.: Octavianus overwint zijn tegenstander Antonius, en begint als

De weerslag van die veroveringen op politiek, economisch en sociaal gebied zijn enorm. De boeren, die vanaf de Punische oorlogen voor lange veldtochten hun akkers, vrouw en kinderen moeten achterlaten en verwaarlozen, zien er geen gat in om na jaren afwezigheid opnieuw

Na Griekenland komt ook Klein-Azië en Noord-Afrika in Romeinse handen, via oorlog of via verdragen. In 133 v.C. maakt bv. koning Attalus III van Pergamum (Klein-Azië) bij testament zijn rijk over aan de Romeinen. Op het einde van die tweede eeuw vechten de Romeinen ook nog tegen Iugurtha, koning van Numidië (Noord-Afrika).

Uit die tijd dateert ook de eerste botsing van de Romeinen met Germaanse stammen. Uit het Noorden zakken de Kimbren en Teutonen af naar Gallië en brengen daar, aan de overkant van de Alpen, waar de Romeinen al sinds de vorige eeuw een provincia hadden (het latere

2. buitenlandse politiek

De interne evolutie op sociaal, cultureel, economisch en politiek vlak is in Rome uiteraard sterk bepaald door de gevoerde buitenlandse politiek: de veroveringen en de uitbreiding van de Romeinse staat tot een wereldrijk.

Etappes:
Eerst worden vanuit de