andrebogaert.be

Je hebt er misschien niet bij stil gestaan, maar de beelden uit Australië van de zandstorm daar zijn niet mis. En als je er nog aan twijfelt dat de mens zelf daar verantwoordelijk voor is, lees dan dit artikel. Het is geen opwekkend nieuws, maar het toont aan dat er iets kan aan gedaan worden, als we met zijn allen tenminste ervan overtuigd zijn dat het de moeite loont. Want ook wij hier zitten er voor iets tussen dat de mensen daar in Australië en elders in de wijde wereld lijden onder een dramatische droogte en verwoestende erosie van de vruchtbare grond op aarde.

De laatste decennia is er nogal veel te doen geweest rond biotechnologie, de nieuwe wetenschap die het inplanten van ‘vreemde’ genen in bv. mais en soya mogelijk maakte om deze gewassen resistent te maken tegen bepaalde bacteriën. De boeren die deze GGO’s (gewijzigde gewassen) telen moeten dan minder gebruik maken van pesticiden. En volgens de voorstanders van deze praktijken is de opbrengst van deze teelt veel groter, en dus een oplossing voor de honger in de wereld.
Het hoeft geen betoog dat heel wat mensen bezwaren hebben tegen dit veranderen van het genetisch materiaal van deze planten, vooral omdat nog niet duidelijk is waar dit alles naartoe leidt. En dat dus een maatschappelijk debat hier meer dan op zijn plaats zou zijn.
Dat geldt nog sterker voor de synthetische biologie. Wat dat is en hoever men reeds daarin staat, kan je hier lezen. Wordt vervolgt!

De komende oorlogen zouden wel eens om water kunnen gaan. Dat was althans de mening van de ondervoorzitter van de wereldbank in de jaren negentig van vorige eeuw. Sindsdien is het probleem van het water en de droogte alleen maar erger geworden. In dit artikel lees je hoe ver het er mee staat en welke oplossingen men bedenkt in de Verenigde Staten. In een volgend artikel gaat het over de immense problemen van droogte in het Westen van de VS.
Hier bij ons maakt de overheid zich daar blijkbaar nog niet veel zorgen over. Ik heb tenminste geen weet over maatregelen die moeten voorkomen dat binnenkort elke goed in het geld zittende Vlaming een particulier zwembad heeft.. Wel betaal ik regelmatig voor het water dat ik gebruik, ik die toch hier en daar lees dat proper water zoals lucht voor iedereen gratis ter beschikking moet staan…

Van de boeken, die ik in de laatste jaren heb gelezen, hebben die van Jared Diamond wel de grootste indruk op mij nagelaten. Vooral zijn boek over “paarden, zwaarden en ziektekiemen” is schitterend. Maar zijn boek over ondergang, waarover het in dit artikel meestal gaat, moet iedereen lezen, die aan de toekomst van zijn kinderen enig belang hecht…
Kijk ook even naar de vermelding van een aantal boeiende boeken over wetenschap, van schrijvers als Stephen Jay Gould en Bryson. Bijna allemaal verplichte lectuur voor de moderne mens!

Als Jared Diamond in zijn magistraal boek “Zwaarden, Paarden en Ziektekiemen” (Spectrum, 2000) beweert dat de overgang van het jagersbestaan naar landbouw schadelijk is geweest voor het menselijk ras, dan was hij zeker niet de eerste. Paul Shepard, professor voor natuurfilosofie en menselijke ecologie, wijst in zijn boek “The Tender Carnivore and the Sacred Game” voor het eerst op de catastrofale ecologische, sociale en psychologische gevolgen van de domesticatie van planten en dieren. Een idee dat tegen de gangbare mening ingaat en ons kan schokken, maar toch de moeite waard is om bij stil te staan.
In haar artikel met de suggestieve titel: Is landbouw de oorzaak van alle kwaad? gaat Sanjida O’Connell na hoe de historici en anthropologen op dat idee zijn gekomen.

Hoe dikwijls moet het nog gezegd worden: we zijn bezig met de vernietiging van de biodiversiteit zowel op land als op zee. Monbiot klaagt de lafheid aan van de leidende politici, die niet in staat lijken een bepaalde soort vissers te stoppen in hun pogingen om de laatste tonijnen te vangen en de laatste dolfijnen te doden. Waarom horen we daar niet meer van in de aanloop naar de Europese en nationale verkiezingen?

De opwarming van de aarde en de verzuring van de bodem zijn wel de grootste problemen waar we voor staan in deze eenentwintigste eeuw. En de grote boosdoener blijkt het CO2 te zijn, een koolzuur dat ontstaat bij de verbranding van fossiele brandstoffen. Dat koolzuur zorgt voor een verzuring, die samen met de opwarming binnen enkele tientallen jaren de wereld in grote problemen kan brengen. Daarom moet die uitstoot van CO2 worden beperkt en CO2 uit de atmosfeer worden verwijderd.
Tot nog toe heb ik altijd horen zeggen dat dit moet door besparing van energie (zoals de Low Impact Man Steven Vromman ons dezer dagen voordoet): dus minder brandstof verbruiken, door minder te stoken, minder met de auto te rijden enz enz.
Maar wie schetst mijn verbazing als ik nu het artikel lees van professor Olaf Schuilink: blijkbaar is een mogelijke oplossing niet zo ingewikkeld, duur en afhankelijk van een grote massa mensen, die met of tegen hun zin moeten worden overhaald om te ‘sparen’. Niet dat dit sparen, dit versoberen op zich geen waarde zou hebben, integendeel, maar dan wel vanuit andere motieven: solidariteit, menselijkheid, gezondheid enz.

Je moet het maar meemaken op de beeldbuis: eerst een indrukwekkende uitzending over de gevaren van de opwarming van de aarde, o.m. door de toename van CO2 in de atmosfeer; en daarna reclame voor vliegtuigreizen naar verre oorden en enthousiaste berichten over plannen tot uitbreiding van de burgerluchtvaart! Sinds een paar jaar ben ik er een beetje door behept, ik moet het toegeven, maar ik kan het niet laten: als je iets kan doen voor de toekomst van onszelf en onze kinderen op een veilige aarde, volg mijn raad en vlieg nog zo weinig mogelijk.
Dat is blijkbaar ook de overtuiging van George Monbiot die zoals altijd met degelijke argumenten naar voor komt om die te onderbouwen. Een serieus alternatief voor verre verplaatsingen met de vervuilende vliegtuigen van vandaag is blijkbaar nog niet in zicht, tenzij opteren voor het enig mogelijke alternatief: thuis blijven en in de niet al te verre buurt op vakantie gaan. Er is daar nog zoveel te beleven.

Regelmatig verschijnen hier in de media berichten over de alarmerende afname van biodiversiteit in de wereld: iedere dag verdwijnen tientallen diersoorten en het aantal bedreigde diersoorten neemt verontrustend snel toe. Dit moet natuurlijk op rekening worden geschreven van de mens, de meest succesrijke diersoort, die zich in de laatste tweehonderd jaar explosief heeft vermenigvuldigd en de hele wereld voor zich opeist, ten koste van de rest.
Vandaar natuurlijk de botsing tussen diegenen die deze trend willen ombuigen en diegenen, die zich bekommeren om de mens, vooral dan de economisch zwakkere. Want het is aan dit voorbeeld van India duidelijk: vooral de inheemse, arme bevolking moet het ontgelden, de rijken ontlopen zoals altijd de dans.
Al duizenden mensen, vooral woudbewoners, hebben hun huis en haard moeten verlaten, miljoenen inheemsen staat hetzelfde lot te wachten, als de regering haar plannen voor conservering doorzet.
Als je het mij vraagt, een reuzengroot probleem: kiezen voor de inheemse woudbewoners met hun leef- en voedingsgewoonten, of kiezen voor de resterende Bengaalse tijgers, olifanten of neushoorns. Hoezeer de natuur me ook ter harte gaat, als ik moet kiezen, kies ik voor de eerste. De wildernis, waar mens en dier in onderling evenwicht samen leeft, lijkt onherroepelijk te verdwijnen, toch zeker in India. Tenzij men uit respect voor die mensen, die eeuwenlang met die dieren hebben samengeleefd, middelen en methodes vindt om dat samen-leven te redden en te laten voortduren. Dat zal niet gemakkelijk zijn, want ook in India staat de tijd niet stil.

De bestrijding van de armoede is de grote millenniumdoelstelling, waar de ontwikkelingsorganisaties in ons land al een paar jaar achter staan, met als einddatum 2015. Een doelstelling, die natuurlijk niet zal worden gehaald, ook al omdat men niet goed weet hoe de armoede van een steeds groter wordend aantal mensen kan worden bestreden in een wereld waar er anderzijds teveel mensen op wonen die hun rijkdom niet willen afstaan.
Misschien moeten we het roer omgooien, en de rijkdom beginnen bestrijden. Dat is althans de mening van Hervé Kempf in zijn boek: “Comment les riches détruisent la planète” (Le Seuil, 2007). Een interessante stelling, die zich natuurlijk tegen onszelf kan keren, want we behoren nu eenmaal niet bij de ‘armen’. Maar volgens Kempf blijkbaar de enige manier om een ecologische ramp te voorkomen. Kijk voor de (originele) Franse versie van het artikel over het boek hier, voor de Engelse versie hier. Kempf is journalist bij de Franse krant “Le Monde”.

Nogal provocerend, die Brendan O’Neill, maar misschien wel terecht: de mens reduceren tot een soort rentmeester voor het bedreigde leefmilieu, hoe belangrijk dat ook is, mag en kan men misschien verwachten van een militant van Greenpeace, maar is wel heel mager als boodschap vanwege een religieus leider. Ook al is men verklaard atheist, zoals de auteur beweert te zijn, van die laatste verwachten we toch iets meer. Tenzij natuurlijk de religie niets te zeggen heeft over de ethische en religieuse problemen van de moderne mens, wat toch weinig waarschijnlijk lijkt. Misschien hebben de nieuwe atheisten (die hij hier op één hoop gooit met de milieufreaks) zich te veel toegespitst op de God, van wie zij beweren dat hij niet bestaat, en te weinig op de Mens en zijn bestemming in de wereld van vandaag. Blijkbaar zijn we toch met zijn allen hard aan het zoeken naar nieuwe grote verhalen, nu de oude het hebben laten afweten…

Zeg later niet dat je het niet wist: lees nu George Monbiot en zijn inschatting van de maatregelen die er moeten komen, willen we niet ten onder gaan (letterlijk en figuurlijk). Dit op basis van de huidige wetenschappelijke kennis.
Misschien moeten we toch, jammer genoeg, even nadenken voor we nog het vliegtuig of de auto instappen. En zoeken naar andere middelen om de kwaliteit van ons leven te verbeteren, om ‘vooruit te gaan’…
Misschien is het enige wijze besluit dat ze in Bali zouden kunnen nemen (maar niet zullen nemen), de fossiele brandstoffen in de grond laten en zoeken naar nieuwe minder vervuilende energiebronnen, aldus dezelfde Monbiot.