andrebogaert.be

Het artikel, waar ik hier naar verwijs, bespreekt een boek van twee Amerikanen over de betekenis en de toekomst van het amazone-bekken in een geglobaliseerde wereld. Het is interessant omdat het geschreven is door iemand die goed op de hoogte is van de situatie: in Brazilië ja, maar ook in Venezuela en Peru, die met Brazilië grote stukken van het Amazonebekken delen. De man heeft een kijk op de problemen, die zich stellen bij de exploitatie van het gebied, het rooien van de bossen, de branden, de moeilijke landbouw op arme gronden enz. Om maar te zwijgen over de problemen, die het grotendeels verdwijnende regenwoud in de toekomst voor het algemeen klimaat zal meebrengen…

Figen Mekik, professor geologie aan de Grand Valley State University in Michigan (USA) is thuis in de Verenigde Staten en in Turkije. Ze weet dus waarover ze spreekt wanneer ze het heeft over de grote droogte die Turkije en andere Middellandse zeegebieden de laatste jaren bedreigt, als gevolg van de AGW (Antropogenic Global Warming = de globale opwarming, veroorzaakt door de mens).
Verontrustend is niet enkel het klimatologische feit zelf, maar ook de onwetendheid en vooral apathie van de meerderheid van hen, die het slachtoffer zijn van die extreme hitte en droogte.

De laatste paar decennia zijn blijkens de alarmerende berichten van ecologisten talloze dieren met uitsterven bedreigd. Dat zal wel voor een groot deel te maken hebben met het succes van het dier aan de top van de piramide: de mens, en zijn onverzadigbare honger naar leefruimte en grondstoffen. Maar het is niet nieuw: doorheen heel de geschiedenis van het leven op aarde is het proces van ontstaan en vergaan van soorten op gang geweest. Alleen is de mens zich daar nu meer dan ooit van bewust geworden. En staan sommige dieren nu symbool voor het fenomeen: de panda natuurlijk (mede dank zij het WWF), de tijger, de ijsbeer om er maar enkele te noemen. Er wordt veel geld aan besteed om die dieren te redden voor hun uitsterven.
Maar is het wel verstandig dat geld daaraan te besteden? Zouden we het niet beter besteden aan het verbeteren van de natuurlijke omgeving van zoveel dieren, die niet het geluk hebben zo aaibaar of betoverend te zijn? Het is een open vraag voor Chris Packham, Brits bioloog en schrijver van dit artikel. Uit de reacties blijkt dat er meer aan de hand is bij de bescherming van de dieren dan de dieren zelf.

Vorige jaren al kwam biodiesel in deze bladzijden ter sprake. Het kan niet genoeg worden gezegd: biodiesel biedt geen oplossing voor het probleem van het vervoer dat we met ons allen samen zelf hebben veroorzaakt, integendeel. Het wordt een ramp voor veel gemeenschappen in het Zuiden. Wie daar nog niet van overtuigd is, moet maar eens lezen wat de onvermoeibare George Monbiot vandaag in The Guardian schrijft. Maar hier geldt natuurlijk nog meer dan elders: wat baten kaars en bril, als de uil niet zien en wil.

Stilaan komt er een consensus tussen de klimaatwetenschappers over de dreigende opwarming van de aarde en de oorzaken daarvan: in april heeft het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change, een groep van experten) dat in een rapport nog eens bevestigd. Zelfs het zwart schaap van de klimatologen, Bjorn Lomborg, begint die opwarming au sérieux te nemen, getuige zijn laatste boek: “Cool It: The Skeptical Environmentalist’s Guide to Global Warming”. Maar hij blijft bij zijn twijfels over de strategie van het verminderen van uitstoot van koolstof als oplossing, en wel om economische redenen. De auteur van dit artikel heeft daar zo zijn bedenkingen bij. Als je het mij vraagt terecht.

Sinds Gore zijn kruistocht begon tegen de factoren, die voor een ongeziene opwarming van de aarde hebben gezorgd – op de eerste plaats de uitstoot van CO2 – , is het in bepaalde kringen in om aan compensatie te doen voor milieu-onvriendelijke activiteiten. Meest bekend zijn de vliegtuigreizen, oorzaak van heel veel uitstoot van CO2.
Neem gerust het vliegtuig, maar betaal wat meer om die uitstoot te compenseren, zegt Climate Care, een milieu-organisatie in Groot-Brittannië. Wij zorgen er dan voor dat in India arme mensen water kunnen (blijven) oppompen door te peddelen in plaats van over te schakelen op door diesel aangedreven motoren. In de Middeleeuwen konden de rijken hun hemel afkopen (meestal gebeurde dat op hun sterfbed na een turbulent leven) door aflaten te kopen. Nu kunnen diezelfde rijken hun gewetensrust afkopen door anderen tot blijvende slavenarbeid te veroordelen.
Het hoeft niet gezegd dat dergelijke praktijken op weinig begrip kunnen rekenen bij Brendon O’neill.

Blijkbaar zijn heel wat beleidsmensen ervan overtuigd dat kernenergie de oplossing is voor het probleem van de vervuiling en de opwarming van de aarde. Onterecht, zegt Rebecca Solnit.

Terwijl het ene record na het andere sneuvelt, terwijl we hier in Europa en elders in de wereld kreunen onder ongekende hittegolven of weggespoeld worden door overvloedige regen, gaat de discussie maar verder over wie nu eigenlijk schuld heeft aan die bokkesprongen van onze huidige klimaat. Al Gore heeft met zijn film heel wat vrienden gemaakt, maar ook enkele rabiate vijanden. Deze laatsten verwijten hem ons allemaal te belazeren. Heel dat gedoe rond de opwarming van de aarde is volgens hen pure oplichterij in dienst van bepaalde belangen: een inschatting van deze stelling vind je in dit artikel van Noorderlicht. En onder zijn ‘vrienden’ zijn er, die vinden dat hij niet ver genoeg gaat, dat we er slechter voor staan dan hij suggereert: lees maar wat George Monbiot erover schrijft.

De klimaatverandering is nog maar eens volop in de belangstelling met de Live Earth concerten. Niet helemaal terecht, zegt de bekende en door vele milieuactivisten gehate Bjorn Lomborg. Het vele geld, dat we zouden kunnen en moeten besteden om de Kyoto-normen te halen, zal bitter weinig uithalen en dan nog op lange termijn. We zouden het beter aan andere dringender noden besteden. Lomborg blijft daarmee kloppen op dezelfde nagel. Ondanks het feit dat hij daardoor de verdenking op zich laadt al dan niet bewust in de kaart te spelen van bepaalde grote economische actoren in de wereld van vandaag. Maar het moet gezegd: hij heeft niet helemaal ongelijk! Dat zit trouwens ook in de boodschap van de ecologische economen: zie www.terrareversa.be!

Het onderwerp is sinds een paar jaar niet meer uit de actualiteit te bannen: de overtuiging groeit met de dag dat het klimaat drastisch aan het veranderen is (ik schrijf dit op een dag laat in november bij een temperatuur van 12-13 graad en het vooruitzicht van nog wat meer warmte de volgende dagen) én dat de mens er de voornaamste oorzaak van is. En daarmee is het ook een huizenhoog probleem aan het worden: het is niet op de eerste plaats een technisch probleem, wel een probleem van het hart en de ziel van de mens. Werken aan technische oplossingen is één ding, werken aan mentaliteitsverandering bij politici, beleidsmensen en de gewone mensen, die wij zijn, is een ander. Dat komt nog maar eens duidelijk naar voor in dit vraaggesprek.

Een niet-goevernementele organisatie in de VS gaf een lijst uit van de tien meest vervuilde steden ter wereld. Drie ervan liggen in Rusland, nog twee erbij in de vroegere Sovjet-Unie, de overige vijf in de Zuiderse landen. Wij in Europa komen er nog goed uit. Dus niet getreurd: we kunnen rustig voortdoen, zoals we bezig zijn. Wat een opluchting!

Jared Diamond, schrijver van het fameuze boek ‘De Ondergang’, beschrijft het Paaseiland als een voorbeeld van de gevaren van milieuverloedering voor de voortbestaan van de mens. En inderdaad wetenschappelijk onderzoek naar de geschiedenis van het eiland en naar de oorzaken van het verdwijnen van de bewoners lijkt er op te wijzen dat het slordig omgaan met de natuur (o.m. het kappen van bomen) geleid heeft tot het uitsterven van de Paaseilanders. Recent onderzoek van Terry Hunt heeft echter een ietwat ander resultaat opgeleverd: zie zijn artikel.
Het is tevens een mooi voorbeeld van hoe de wetenschap te werk gaat: de onderzoeker maakt gebruik van telkens nieuwe, meer geperfectioneerde technieken en is steeds bereid de resultaten van vroeger onderzoek in vraag te stellen en te corrigeren. Deze methode brengt ons telkens weer een stapje dichter bij de ‘waarheid’ over het object van het onderzoek.