OVERZICHT VAN DE GESCHIEDENIS VAN DE ISLAM, VAN 622 NA CHR. TOT HEDEN
Eerst volgt hier een eerder summier chronologisch overzicht van de geschiedenis van de Islam, daarna kom ik daar uitgebreid op terug. Met dank aan Albert Hourani (cfr hierboven) en Karen Amstrong:
Joden en Christenen in de Arabische regio in de zevende eeuw na Christus
In de hele regio, zowel op het Arabische schiereiland als in het Perzische rijk trof je ook heel wat joodse kolonies aan.
De joden waren rond de zevende/zesde eeuw voor Chr. als eerste tot het monotheïsme overgegaan. De verovering van Jeruzalem door de Babyloniërs in die zevende eeuw, de vernietiging van de tempel van Salomon en de ballingschap naar Babylon is (later) door hen ervaren als een straf van God voor de veelgodendom van het volk.
Reeds in de eerste eeuw voor Christus emigreerden joden als handelaars naar Zuid-Arabië. Pas echter na de vernietiging van de tweede tempel door de Romeinen in 70 na Chr. en de verbanning uit Jeruzalem in 135 na Chr. werd Arabië voor de joden echt belangrijk.Veel van de steden vooral in het Zuiden van Arabië werden bevolkt met handelaren en kooplui. Later zullen ze daar geconfronteerd worden met aanzienlijke groepen christenen, die zich daar ook gevestigd hadden. Ook in het Noorden, in de oasen van de Hidjaz vestigden zich joodse kolonies van boeren en handelslui. Vooral dan in Jathrib, het latere Medina, waren ze talrijk: ongeveer een derde van de bewoners daar zou joods zijn geweest ten tijde van Mohammed.
Daarnaast waren er in de Romeinse provincie
In de zevende eeuw na Christus, op het ogenblik dat de Arabische verovering, die je de zoveelste Semitische volksverhuizing kan noemen, op gang komt, wordt de regio gedomineerd door twee beschavingen:
Het Byzantijnse Rijk zal haar twee belangrijke provincies Syrië en Egypte verliezen aan de Arabieren, maar de hoofdstad zelf Constantinopel zal met succes de stormloop afslaan. Het Perzische Rijk zal door de Arabieren worden veroverd en een eeuw later vanuit Bagdad als centrum (Bagdad is nu hoofdstad van het moderne Irak) een belangrijke bijdrage leveren aan de vorming van de Islamitische beschaving (4).
HET MIDDEN-OOSTEN, BAKERMAT VAN DE BESCHAVINGEN
Drie groepen volkeren hebben de eerste beschavingen in het Midden-Oosten (met als kern Mesopotamië) uitgebouwd:
de Azianische volkeren, zoals de Sumeriërs, de Elamieten, de Hurrieten en de proto-Hittiten, waarvan men de verre oorsprong in Azië moet zoeken. De Sumeriërs hebben het schrift uitgevonden en hun cultuur heeft eeuwenlang, ook als ze staatkundig reeds verdwenen waren, Mesopotamië beheerst, doordat ze door de Semitische indringers werd overgenomen.
de Semitische volkeren, zoals de Akkadiërs (later Babyloniërs en Assyriërs), de Arameeërs, de Hebreeën, de Feniciërs, de Nabateeërs en de Arabieren. We weten dat deze volkeren, hoe verschillend ook van elkaar, met elkaar verwant moeten zijn of geweest zijn, dank zij hun taal. De Semitische volkeren komen het vruchtbare tweestromenland binnen vanaf 3500 – 3000 v.C. vanuit het Zuiden (het Arabische schiereiland). Van de Arabieren is slechts sprake vanaf de negende eeuw voor Chr., wanneer de Assyrische koning Salmanassar III de
Inleiding: DE VOEDINGSBODEM
HET ARABISCHE SCHIEREILAND (Jazirat oul Arab)
Stamland van de Arabieren, een semitisch volk dat zijn genie en taal leende voor het ontstaan en de vorming van de Islam.
Het is het grootste schiereiland ter wereld (2600 op 1200 km)en ligt gevat tussen de Rode Zee in het Westen, de Perzische golf in het Oosten en de Indische oceaan in het Zuiden. In het Noorden loopt het uit op het vruchtbare Tweestromenland. Het is een hete, droge woestijn, voortzetting van de Sahara en doorlopend tot in China (de Gobi-woestijn). Aan de kust met de Rode Zee is het rots- en bergachtig (deze streek in het Westen van het Arabische schiereiland wordt de Hidjaz of Hedjaz (a) genoemd), terwijl het naar de Perzische golf toe naar beneden loopt. In het Zuiden (Jemen en de streek ten Oosten van Jemen langs de Golf van Aden in de Arabische zee) is er landbouwgrond en valt er vrij veel regen dank zij de invloed van de Indische oceaan. Dit gebied wordt niet zonder reden in de vroege teksten
Meer dan ooit voel ik me als moderne westerse mens, die zich nog maar recentelijk heeft vrijgemaakt van de voogdij van een katholiek geloof met bepaalde fundamentalistische trekjes, machteloos tegenover de recente ontwikkeling van het fundamentalisme. Alles lijkt er op te wijzen dat de kloof tussen een bepaalde soort christenen en een bepaalde soort islam steeds maar dieper en breder wordt. En dat op basis van wederzijdse verketteringen, grove simplificaties en/of opzettelijke verdraaiing van de waarheid.
Maar zoals de geschiedenis van het christendom (zie elders op deze weblog) voor mij althans een bevrijding heeft betekend, zo wil ik ook met de geschiedenis van de Islam een weg uitstippelen naar begrip, inzicht en waar mogelijk en wenselijk verdraagzaamheid. Vanuit het besef nochtans dat het gaat om een uiterst persoonlijke kijk op die geschiedenis. En in de hoop dat het anderen op weg kan helpen.
Het is op de eerste plaats bedoeld als geschiedenis van die volkeren, die in het Zuiden en Oosten van Europa de Islam als godsdienst hebben aangenomen. Volkeren, zoals de Arabieren, de Berbers en de Turken, die in de geschiedenis van ons continent gedurende eeuwen een niet onaanzienlijke rol hebben gespeeld. Maar het is ook de geschiedenis van de godsdienst zelf, de islam, die even gevarieerd en veelvormig is als het christendom. Niet met de bedoeling die godsdiensten met elkaar te vergelijken, laat staan een rangorde toe te kennen in belangrijkheid, waarheidsgehalte of beschavingspeil. Het is duidelijk dat de ontwikkeling van de verschillende volkeren, die de joodse godsdienst, het christendom of de islam belijden, heel ongelijk is verlopen zowel op cultureel als op sociaal, politiek en wetenschappelijk gebied. En dat het niet de godsdienst als zodanig maar wel die onderscheiden ontwikkeling is geweest, die in het verleden tot de dag van vandaag aanleiding heeft gegeven tot rivaliteit en strijd.
Voorwoord
Net voor de vakantie heb ik het boek van Robert Fisk (1) doorworsteld: 1370 pagina