andrebogaert.be

De Britse historicus Norman Davis, die bekend werd door zijn geschiedenis van Polen, beschrijft in zijn laatste boek: “No simple victory” de oorlog tussen Nazi-Duitland en de Sovjet-Unie. En zoals je blijkbaar van hem kunt verwachten, is het niet het verhaal van de strijd tussen goed en kwaad, maar het relaas van een gruwelijke oorlog tussen twee machtsblokken die, getekend door een niets ontziende ideologie, in wreedheid en meedogenloosheid voor elkaar niet moesten onderdoen. Een beetje schokkend voor wie gewoon is in de oorlogvoerende Sovjet-Unie de bondgenoot te zien in de ‘goede’ oorlog van Groot-Brittannië en Amerika tegen het perverse nazisme. Wereldoorlog II was ongetwijfeld vooral een oorlog tussen Duitsland en de Sovjet-Unie, maar tussen nazisme en communisme was volgens Davies moreel gezien in de wijze waarop zij de oorlog voerden weinig of geen verschil.

Op de zwarte lijst van de twintigste eeuw prijkt na Hitler ongetwijfeld Stalin als de tweede grootste verpersoonlijking van het kwaad.
Toch blijken sommigen nog altijd diezelfde Stalin te portretteren als één van de grootste staatsmannen van die eeuw. Hij heeft de grootste bijdrage geleverd aan de nederlaag van het nazisme in Duitsland, hij heeft alles gedaan om de koude oorlog nadien te vermijden, zijn politiek stond in het teken van het streven naar vrede en samenwerking tussen de naties. En dit ondanks zijn meedogenloos vermoorden van duizenden en duizenden tegenstanders en het genadeloos onderdrukken van de vrijheid en soevereiniteit van veel naties en volkeren.

Deze portrettering heeft een naam: revisionisme van het ergste soort. Maar dat zoiets mogelijk is in de VS is zonder meer verheugend. Alleen moeten we er ons niet laten aan vangen. Lees daarom de kritiek van professor Andrew J. Bacevich van de universiteit van Boston op het boek van zijn collega Geoffrey Roberts.

De VS doen het de laatste tijd slecht in de peilingen over de hele wereld, ook in Europa. De oorlog in Irak, de onvoorwaardelijke steun van de VS aan de politiek van Israël tegenover de Palestijnen, de opvattingen van Bush en zijn onmiddellijke helpers enz. hebben de score van appreciatie van de VS wel erg naar beneden gehaald. Het is ooit anders geweest, bv. na de laatste wereldoorlog, toen Europa dank zij o.m. de Marshall-hulp overeind kroop. In de jaren tachtig hebben diegenen, die protesteerden tegen de plaatsing van Amerikaanse raketten in Europa, genoeg moeten horen hoe ondankbaar ze waren. Maar was die Marshall-hulp dan zo onbaatzuchtig? En zo onontbeerlijk voor het herstel van Europa? Je kan het je terecht afvragen.

Een interessante kijk van een 88-jarige op de geschiedenis van de Sovjet-Unie en Rusland in de twintigste eeuw, en op het hedendaagse Rusland van Putin.

In de magazine ‘Vanity Fair’ staat een heel interessante analyse over het gebruik en vooral misbruik dat Bush maakt van de geschiedenis van de vorige eeuw om zijn rampzalig buitenlands beleid te rechtvaardigen. Ze stamt van wijlen David Halberstam, een Amerikaans journalst, bekend o.m. voor zijn artikels over de oorlog in Vietnam. Veel leesgenot!

Fundamentalisme en geweld: veel mensen verbinden deze begrippen met de islam vandaag. En niet helemaal onterecht, zegt de Franse schrijver van Tunesische afkomst Abdelwahhab Meddeb. Dit interessante interview verscheen in september in de Duitse krant Die Zeit, dit naar aanleiding van de uitspraken van de paus over het geweld in de islam. Zelfs nu, na het bezoek van de paus aan Turkije en zijn verklaring dat Turkije volgens hem (toch) lid moet worden van de EU, kan ik de lectuur van dit interview ten sterkste aanbevelen aan al wie de geschiedenis van de islam wil doortrekken naar de problemen van de huidige tijd. Je kan het interview ook lezen in een Engelse vertaling.

Wie vandaag de dag de politiek van de VS volgt – en iedereen die in politiek is geïnteresseerd zou dat moeten doen – kan niet heen om een aantal basisbegrippen zoals conservatief en liberaal. Het conservatieve ideaal, vertegenwoordigd in de GOP, the Grand Old Party of de Republikeinen, het liberale in de Democratische Partij.
Maar welke inhouden dekken die begrippen in 2006? Het artikel van Bradley Thompson poogt daar een antwoord op te geven, weliswaar vanuit een conservatieve hoek. Maar niettemin heel verhelderend. Hij verklaart zich aanhanger van de staatsopvatting van de stichters van de Verenigde Staten. Voor hen bestond een goed bestuur in

Een beetje vooruitlopend op de hedendaagse geschiedenis van de islam, verwijs ik hier naar een artikel van Tarek Osman over de dit jaar overleden Egyptische schrijver Naguib Mahfouz. In het leven van deze nobelprijs voor literatuur – tot nog toe de enige in de Arabische wereld – is de strijd weerspiegeld tussen de traditionalisten en de progressieven (schrijver spreekt van de ‘liberalen’) in de hedendaagse islam. Een strijd met een rampzalig einde, nl. de dood van het Arabische ‘liberalisme’, althans in Egypte. Dat moet ons in het Westen, de ‘verlichten’, nog maar eens aan het denken zetten. Als ik foto’s zie van Bush in Jordanië en elders in het Midden Oosten, dan zakt me de moed in de schoenen…

Vijftig jaar geleden – het lijkt wel een eeuwigheid – brak de crisis over Suez uit: Groot-Brittanië en Frankrijk begonnen samen met Israël een oorlog tegen het Egypte van Nasser. Deze laatste had het Suez-kanaal genationaliseerd. De VS met Eisenhower waren tegen een gewapend optreden, om allerlei redenen. De rollen zijn met de oorlog in Irak nu omgekeerd. Maar het lijkt er op dat de operatie in Irak even rampzalig zal eindigen als de Suez-crisis voor Groot-Brittanië en Frankrijk eindigde. De Engelse journalist Geoffrey Wheatcroft trekt de parallellen.

Bush en co. zijn Irak binnengevallen om het met militair geweld om te toveren tot een democratie naar Westers model. Als voorbeeld haalden zij Duitsland aan waar in 1945 door militair geweld de democratie werd hersteld. Je moet niet veel kennen van de geschiedenis om te beseffen dat die vergelijking meer dan mank loopt. De auteur van dit artikel biedt een interessante kijk op de ontwikkeling van de democratische tendenzen in het Duitsland van Bismarck tot nu. Inderdaad, democratie is veel meer dan een meerderheidsstelsel als gevolg van verkiezingen. Ze kan niet van buitenaf worden opgelegd, maar ontwikkelt zich van binnenuit.

Een kijk op het turbulente verleden van Rusland in de vorige eeuw, als resultaat van een lange geschiedenis van pijnlijke ervaringen en endoctrinaties allerhande.

De vraag of het moreel verantwoord was (en is) massaal bommen te gooien op steden en zo duizenden ‘onschuldige’ burgers de dood in te jagen is het onderwerp van een nieuw boek van de Engelse moraalfilosoof Grayling van de universiteit van Londen. Het gaat op de eerste plaats over de geallieerde bombardementen op Duitsland tijdens de tweede wereldoorlog, die zo’n 600.000 mensen doodden. Maar het gaat natuurlijk ook over de bombardementen op Servië, op Afghanistan en op Irak: is dat moreel verantwoord of is dit ook een vorm van terrorisme? Grayling’s stelling is in grote lijnen dat die bombardementen niet te verantwoorden waren (en zijn?) en dat ze zo goed als niet hebben bijgedragen tot het beëindigen van de oorlog. Dat wordt dan weer in vraag gesteld door een Amerikaans onderzoeker, die hier en daar wel een punt heeft. Als je het mij vraagt, een belangrijke discussie in het licht van de huidige oorlogsvoering.