andrebogaert.be

Het nieuwste boek van Richard Dawkins is uit: “The greatest show on Earth”, de zoveelste poging om de creationisten uit hun hok te jagen. Het zal helaas vergeefse moeite zijn: religieuze overtuigingen zijn nu eenmaal sterker dan het verstandelijk redeneren. Sterker, want ze zorgen voor een absolute zekerheid, die blijkbaar heel veel mensen nodig hebben om aan hun bestaan een zin te geven. Evolutie is geen overtuiging, maar een feit (dat heeft zelfs de vorige paus toegegeven). Een feit waar we nog maar heel weinig over weten en waarvan zelfs vele gegevens weer in vraag kunnen worden gesteld als gevolg van nieuwe ontdekkingen. De ontdekking van de hobbit op Java is daarvan een treffend voorbeeld.

De komende oorlogen zouden wel eens om water kunnen gaan. Dat was althans de mening van de ondervoorzitter van de wereldbank in de jaren negentig van vorige eeuw. Sindsdien is het probleem van het water en de droogte alleen maar erger geworden. In dit artikel lees je hoe ver het er mee staat en welke oplossingen men bedenkt in de Verenigde Staten. In een volgend artikel gaat het over de immense problemen van droogte in het Westen van de VS.
Hier bij ons maakt de overheid zich daar blijkbaar nog niet veel zorgen over. Ik heb tenminste geen weet over maatregelen die moeten voorkomen dat binnenkort elke goed in het geld zittende Vlaming een particulier zwembad heeft.. Wel betaal ik regelmatig voor het water dat ik gebruik, ik die toch hier en daar lees dat proper water zoals lucht voor iedereen gratis ter beschikking moet staan…

De financiële crisis, de slachtoffers ervan, de honger in de wereld. Het zijn geen ‘natuurlijke’ fenomenen, zegt Noam Chomsky: ze worden veroorzaakt door menselijk ingrijpen, door een constant gebrek aan echte democratie.
Een lang maar zeer aanbevolen artikel, over “zij” en “wij”!

Een nieuw boek over een beroemde affaire, gelinkt aan de huidige situatie van de rechtspraak in de VS, in casu in Guantanamo Bay, onder de titel: Waarom de Dreyfussaffaire er toe doet. Dreyfys werd einde negentiende eeuw veroordeeld omdat hij jood was; veel van de gevangenen in Guantanamo Bay werden (en worden) veroordeeld simpelweg omdat ze moslims zijn. Een voor vele Amerikanen niet erg prettige vergelijking. Want ook Dreyfuss werd later op plechtige manier in zijn eer hersteld, en de Franse publieke opinie ter rechterzijde zo even plechtig aan de schandpaal gekluisterd.

Niet alleen Antwerpenaren moeten deze commentaar van Dirk Geldof, ooit schepen in Antwerpen, lezen. Het gaat over de komende regularisatie van illegalen, een thema dat blijkbaar vele harten meestal ten onrechte beroert. Het hele politieke circus, dat ons land zogenaamd ‘bestuurt’, en de media staan er duidelijk en terecht in hun blootje. Doe jezelf een plezier en lees het!

Een zelfde taal, een zelfde onderwijs, eenzelfde geheel van tradities en gewoontes: je kan dit het kenmerk noemen van een natie of een volk. Dat is duidelijk niet van toepassing op ‘Europa’. Maar is Europa dan enkel een som van naties, en geen historische en culturele realiteit?

Krzysztof Pomian probeert in een lang maar interessant artikel na te gaan wat in het verleden Europa heeft gemaakt tot wat het nu is, wat ons scheidt en wat ons bindt, en vooral: wat willen we naar de toekomst toe bewaren van dit Europa uit het verleden? Dit artikel verscheen eerst in het Nederlands, maar ik vond enkel de Engelse (en Duitse) vertaling ervan.

Ik realiseerde het mij niet, maar vijfhonderd jaar geleden is Calvijn geboren. Calvijn: een ietwat vage, nogal droge, strenge figuur, die één en ander heeft uitgespookt in Genève en volgens Weber althans een belangrijke invloed zou hebben gehad op de ontwikkeling van het kapitalisme hier bij ons. Veel is er niet meer van te horen, behalve dan wanneer radicale Calvinisten in Nederland, Schotland of de Verenigde Staten zich laten opmerken door o.m. hun weigering om zich te onderwerpen aan de moderne geneeskunde.
In het artikel van Dolan Cummings vinden we enkele interessante reflexies over de oorsprong van het calvinisme en de praktijk van de volgelingen van Calvijn vandaag in de Verenigde Staten. Begrijpe wie het kan!

Darwin zag geen heil in de confrontatie van de wetenschap met het geloof: “Though I am a strong advocate for free thought on all subjects, yet it appears to me (whether rightly or wrongly) that direct arguments against Christianity & theism produce hardly any effect on the public; & freedom of thought is best promoted by the gradual illumination of men’s minds, which follows from the advance of science.”

De ‘nieuwe atheisten’ zoals Dawkins en co. in Amerika worden genoemd zouden volgens de auteurs van dit artikel beter over deze uitspraak even nadenken. Want hun aanval op het geloof heeft blijkbaar een omgekeerd effect.

Dat kan inderdaad zo zijn, toch zeker in de Verenigde Staten, waar bijna de helft van de mensen gelooft in de stelling van het creationisme dat God de wereld zoals hij er nu uitziet zowat 10.000 jaar geleden zou hebben geschapen. Of deze overtuiging iets met echt geloof te maken heeft laat ik in het midden.
Het geloof van de fundamentalistische christenen in Amerika en elders bestaat in alle geval uit een geheel van overtuigingen die botsen met de meest simpele wetenschappelijke bevindingen van deze moderne tijd. En ik heb alle begrip voor de ‘nieuwe atheisten’ die dergelijke onzin willen bestrijden.
Toen een tijd geleden een paar getuigen van Jehovah mij ervan wilden overtuigen dat de wereld zo’n zesduizend jaar geleden door God werd geschapen, heb ik ze beleefd aan de deur gezet: met zulke mensen valt niet te praten, dacht ik. Met de discussie in Amerika voor ogen, vraag ik me af of er een andere houding mogelijk is. Of toch, als we Darwin zelf mogen geloven: een geleidelijke verlichting van de geest van die mensen?? Hoe beginnen we daaraan?

Wie de positie van Darwin tegenover het geloof beter wil begrijpen, moet zich de moeite getroosten de biografie van Darwin te lezen, geschreven door Adrian Desmond en James Moore, verschenen in… 1991 maar vrij recentelijk vertaald en uitgegeven in het Nederlands bij Nieuw Amsterdam Uitgevers. Een verwittigd mens is er twee waard: dit boek telt maar liefst 960 pagina’s maar is boeiend van het begin tot het einde!

Van de boeken, die ik in de laatste jaren heb gelezen, hebben die van Jared Diamond wel de grootste indruk op mij nagelaten. Vooral zijn boek over “paarden, zwaarden en ziektekiemen” is schitterend. Maar zijn boek over ondergang, waarover het in dit artikel meestal gaat, moet iedereen lezen, die aan de toekomst van zijn kinderen enig belang hecht…
Kijk ook even naar de vermelding van een aantal boeiende boeken over wetenschap, van schrijvers als Stephen Jay Gould en Bryson. Bijna allemaal verplichte lectuur voor de moderne mens!

Fujimori is onlangs veroordeeld tot zeven jaar opsluiting wegens corruptie, en dat bovenop de vijfentwintig jaar opsluiting wegens schending van de mensenrechten. Voor Theodore Dalrymple, een gekende conservatieve maar niettemin interessante schrijver van colums, een aanleiding om even te filosoferen over de middelen, die door het doel normaal niet maar misschien toch soms worden geheiligd.

Het gaat in dit artikel namelijk over de vraag of Fujimori, als hij bijgedragen heeft tot de nederlaag van het lichtend pad in Peru, soms toch niet een erger kwaad heeft bestreden met middelen, die ethisch ook niet door de beugel konden.

Natuurlijk zullen sommigen, die in het Lichtend Pad geen erger kwaad zien of zagen, niet akkoord gaan met de analyse van Dalrymple. Ze geeft in alle geval aan dat in de politiek als in het gewone leven de morele normen en gedragingen niet altijd eenduidig zijn…

Hier en daar hoor je wel eens dat het verschil tussen een mens en een chimpanzee miniem is: genetisch is dat zeker waar, maar is dit ook op andere domeinen waar? Tot mijn grote opluchting betoogt Helene Guldberg in haar artikel dat het verschil tussen mens en aap immens groot is, ondanks de gemeenschappelijke voorouder en de genetische verwantschap.Oef!

Wie wil weten hoezeer wij in onze opinies over oorlog en terrorisme voorgeprogrammeerd zijn, moet dit artikel van John Feffer zeker lezen. Het is een krachtig tegengif tegen de zogenaamde kwaliteitspers hier bij ons, die ons denken over de ‘andere’ bewust vergiftigt en daardoor de muren tussen mensen en beschavingen steeds hoger maken.