De nederlaag van Napoleon bij Moscou

Herhaalde keren heeft men in het verleden gewezen op de pogingen van Westerse machten om Rusland op de knieën te krijgen: eerst de Zweden, dan de Fransen, tenslotte de Duitsers werden telkens door de vreselijke Russische winter gedwongen zich met veel verliezen terug te trekken. Een les uit de geschiedenis, die blijkens een artikel uit de internationale Spiegel op zijn minst moet worden gecorrigeerd.
Niet de winter (het ‘ice’) heeft Napoleon op de knieën gekregen, maar een tyfus-epidemie (de ‘lice’ ofte luizen). Toen Napoleon in de winter van 1812 Rusland binnentrok, werd zijn leger meer dan gedecimeerd door de epidemie. De ontdekking van een massagraf in Vilnius (Letland) met 2000 lijken van soldaten heeft historici aan het zoeken gezet, met dit enigzins verrassende resultaat.



Geweld en oorlog: een kwestie van genen?

De meesten schijnen te denken dat wij, mensen, niet zonder oorlog en geweld kunnen. En je hoeft niet veel van geschiedenis te kennen om daarvoor bewijzen te vinden. Toch zijn sommige antropologen er van overtuigd dat het oorlog voeren niet in onze genen zit. Er zijn in het verleden en heden ook heel wat mensengroepen en -gemeenschappen te vinden die nooit oorlog hebben gevoerd. Stof genoeg dus om over na te denken en te discussiëren. En mee te werken aan een oorlogsvrije wereld!

A propos, van oorlog gesproken: de naam van von Clausewitz is er onlosmakelijk mee verbonden. Zijn ‘Zum Kriege’ is sinds de negentiende eeuw het livre de chevet (bedlampen boek) geworden van alle generaals en oorlogsmakers. Kan dus nog even op hun nachttafel blijven liggen, in afwachting dat het mensdom schoon schip maakt met dit verfoeilijk bedrijf.



Honduras

Een overzicht van wat zich de laatste weken in Honduras heeft afgespeeld (met dank aan André Van der Jeugt, van het Guatemala-komitee)

De gebeurtenissen in Honduras beginnen hier uit het nieuws te geraken, om niet te zeggen: ze zijn er uit verdwenen.
Nochtans, wat in Honduras gebeurt is geen banaal feitje uit een bananenrepubliek, maar een regelrechte poging tot aanslag op DE democratie in die landen, in gans Latijns Amerika. Rechtse kringen uit de vsa, samen met rabiate Cubanen uit Miami (o.a. de huidige ambassadeur in Tegucigalpa, Hugo Llorens, en Otto Reich, ooit ambassadeur in Venezuela, zijn alle twee in Cuba geboren) en rechtse kringen in Honduras en Venezuela, ja zelfs zij die achter de mislukte staatsgreep in Venezuela zaten in 2002 (tegen Chavez) zijn kregelig geworden van de richting die Latijns Amerika aan het inslaan is. Ze zien immers stilaan hun hegemonie inkrimpen, vooral dan in hun achtertuin: Latijns Amerika. DE zonde is: zich op diezelfde democratische rechten beroepen om zich onafhankelijker op te stellen ten opzichte van Nonkel Krokodil.

Een Engelse journalist, Hugh O’Shaughnessy, zette onlangs alles nog eens op een rijtje. De CIA in al zijn geledingen roept alle hens aan dek om de staatsgreep in Honduras eerst uit te lokken en dan verder te steunen.

Anderen beweren dat de financiële steun voor de coup afkomstig is van de farmaceutische sector die vreest voor de plannen van Zelaya om generische medicijnen te produceren en te verdelen onder de arme meerderheid in Honduras die zelfs de meest primitieve gezondheidsvoorzieningen ontbeert. Anderen wijzen in de richting van grote bedrijven in de telecomsector die lijnrecht tegenover Hondutel staan, de provider in handen van de Hondurese overheid.

Verder heeft National Endowment for Democracy (NED), frontorganisatie van de CIA, dit jaar 1,2 miljoen dollar vrijgemaakt voor politieke activiteiten in Honduras

Wat staat er op het spel?

1/- groot verlies voor de farmaceutische sector.
2/- de internationale telecomsector die aast op de privatisering van Hondutel
3/- mogelijks verlies van de vsa-basis Palmerola in Hondras, nadat Correa in Ecuador de basis aldaar aan het sluiten is.
4/- de invloed en macht van alle rechtse kringen in Honduras en



Archeologie: de Burgess shale

Honderd jaar geleden ontdekte de paleontoloog Charles Doolittle Walcott in het Westen van Canada, in de rocky mountains, een schat aan fossielen uit het einde van het Cambrium, zo’n 505 miljoen jaar geleden. De plaats noemde hij ‘de Burgess shale’ of leistenen gebied in de buurt van de berg Burgess. De plaats bewaarde door een gelukkig toeval onnoemelijk veel fossielen van vrij weke zeediertjes. De afstammelingen van sommige daarvan komen nog steeds voor in onze oceanen, maar vele andere zijn sindsdien uitgestorven. De befaamde paleontoloog Stephen Jay Gould heeft twintig jaar geleden in een bestseller “Wonderful life” de Burgess Shale op de kaart gezet van al wie geïnteresseerd is in de evolutie van het leven op aarde.
Sinds honderd jaar reizen talloze onderzoekers naar die verre oorden om hun steentje bij te dragen tot het ontrafelen van de geheimen van het leven in de zo lang geleden periode van het Cambrium. Een relaas over enkele van hen is hier te lezen.



Twintig jaar na de val

Voor de Amerikaan Joshua Muravchik is het jaar 1989, het jaar van de val van de muur in Berlijn, een kanteljaar geweest in de internationale politiek. Hij analyseert de twintig daarop volgende jaren als jaren, waarin ondanks alles de democratie en de vrede in de wereld aan kracht hebben gewonnen, maar waarin de rol van de Verenigde Staten als ‘enige supermacht’ cruciaal blijft.
Ook al kan je het niet eens zijn met alles wat hij aanhaalt, het artikel lijkt me toch interessant als voorbeeld van wat heel wat Amerikanen nu nog denken over hun rol in de wereld van het einde van de twintigste en het begin van de eenentwintigste eeuw.



Obama, waar ga je heen?

Na de zes maanden van Obama’s presidentschap is het enthousiasme van veel van zijn supporters een beetje versleten. Kritiek – m.i. totaal terecht – duikt overal op. Lees bv. hier wat William R. Polk (niet de eerste de beste) zegt over diegene die bij hem en ontelbare anderen in Amerika en in de hele wereld zo’n verwachtingen had opgewekt…



Het begin van het leven

Hoe is het leven hier op aarde ontstaan? Hoe is het chemisch proces gestart en verder gelopen tot het uitkwam in ‘leven’? De wetenschappers van de twintigste eeuw hebben gezocht naar antwoorden op die belangrijke vraag. Voor iemand die van chemie niets afweet, is hun vraagstelling en de antwoorden die ze geven totaal onverstaanbaar. Maar je moet er niet al te veel van afweten om toch min of meer te kunnen bevroeden in welke richting de wetenschappers aan het zoeken zijn. En vooral om te beseffen hoe ingewikkeld en tegelijk eenvoudig de hele kwestie is. Pak je moed bij elkaar en probeer dit artikel te lezen. Het helpt je op weg naar beter begrip voor het wetenschappelijk onderzoek en misschien ook voor de oorsprong van het leven…



Met alle geweld

Hans Achterhuis heeft onlangs een heel boek gewijd aan geweld, en dat op een meesterlijke wijze. Nochtans is in vergelijking met vroegere tijden onze hedendaagse wereld niet gewelddadiger, integendeel. Steven Pinker , psychologieprofessor van de Harvard Universiteit is in alle geval daarvan overtuigd, en somt de argumenten op die zijn thesis bevestigen.



De Islamitische beschaving

Bestaat er nog een islamitische beschaving, en indien ja, hoe is ze er aan toe? Alli A. Allawi, een moslim uit Irak, ooit minister in het naoorlogse Irak, getuigt in dit artikel over zijn eigen weg als “ontwikkelde” moslim en over de rampzalige veranderingen die de laatste dertig jaar in de Islam hebben plaats gegrepen. Interessant, omdat dit getuigenis ons, Westerlingen, leert hoe verschillend moslims denken over de maatschappij en de toekomst.



Het olie-vrij Utopia van de toekomst

De behoefte aan energie onder de vorm van olie is duidelijk één van de voornaamste beweegredenen voor de oorlogen, die deze éénentwintigste eeuw teisteren. Met als centrale regio het Midden-Oosten. Daarom is het zo belangrijk dat nagedacht wordt over de mogelijkheden om minder afhankelijk te worden van die olie. Dat doet o.m. Christopher Steiner, een journalist van het tijdschrift Forbes, in een vraaggesprek.
Natuurlijk zijn we daarmee niet af van oorlogen: water bv. kan minder vlug vervangen worden dan olie…



Mieren en bijen: superorganismen of families?

Voor studenten en wetenschappers, geïnteresseerd in de mechanismen van de evolutie, is dit besproken boek blijkbaar zeer interessant. Het stelt de belangrijke vraag of de kolonies van mieren en bijen kunnen worden gezien als ‘superorganismen’, dwz als het equivalent van een organisme, ditmaal niet op basis van cellen en weefsels maar van nauw samenwerkende dieren. En of de evolutie gebeurt via dergelijke superorganismen. De schrijver van het artikel heeft daar zijn twijfels over en noemt dergelijke kolonies liever ‘families’ zoals ook Darwin heeft gedaan.



Karen Armstrong over religie

Karen Armstrong is bij ons vooral bekend door haar “Geschiedenis van God”. Daarin beweerde ze niet dat ze God kende, zoals sommigen eerst dachten, maar ze beschreef op een heldere manier wat de mens in de loop van de geschiedenis over God had gezegd en gedacht.
Sindsdien schreef ze talloze andere lezenswaardige werken, zoals over “De Grote Transformatie”, die merkwaardige periode in de geschiedenis, waarin alle grote godsdiensten ontstonden; over “De strijd om God”, boek dat het fenomeen van het fundamentalisme in de verschillende godsdiensten probeert te omschrijven; over de Islam, over Jeruzalem enz.
Eén werk springt een beetje uit de band: “De Wenteltrap” beschrijft haar eigen weg uit de duisternis, haar eigen ontwikkeling van kloosterzuster over geloofscrisis naar een ‘geloof’, dat noodzakelijkerwijze wat vaag blijft, omdat religie nu eenmaal niet te vangen is in dogma’s of ritussen…

Haar voorlopig laatste werk sluit daar m.i. goed bij aan. Het gaat over de kern van het fenomeen ‘religie’, dat zo oud is als de mens zelf: “The Case for God : What Religion Really Means”. Voor zover ik weet, is dat nog niet vertaald in het Nederlands. Je kan er hier iets meer over lezen.