andrebogaert.be

Jeu de Paume: de meeste bezoekers van Parijs in lang vervlogen tijden zullen wellicht denken aan het prachtige museum van de impressionisten, dat het Musée du Jeu de Paume heette en sinds 1986 enkel nog wordt gebruikt voor tijdelijke tentoonstellingen. Misschien denkt één of ander zelfs nog aan de Franse revolutie: de eed in de zaal van het Jeu de Paume van Versailles, waarbij de derde stand zich in 1789, aan het begin van de Franse revolutie, ertoe verbond niet uit elkaar te gaan voor een nieuwe grondwet was geschreven.
Wellicht weten de meesten toch wel dat het jeu de paume de voorganger is van het moderne tennis. Maar niet dat het nu nog beoefend wordt, in Frankrijk ja, maar ook in Groot-Brittannië.
De geschiedenis van dit spel toont aan dat de spelende mens geen moderne uitvinding is. De Jeu de Paume in Frankrijk is reeds eeuwen oud. En de moderne termen zoals ‘tennis’, ‘love’ en het vreemde optellen van de resultaten (15-30-40) gaan er op terug.

Zeg later niet dat je het niet wist: lees nu George Monbiot en zijn inschatting van de maatregelen die er moeten komen, willen we niet ten onder gaan (letterlijk en figuurlijk). Dit op basis van de huidige wetenschappelijke kennis.
Misschien moeten we toch, jammer genoeg, even nadenken voor we nog het vliegtuig of de auto instappen. En zoeken naar andere middelen om de kwaliteit van ons leven te verbeteren, om ‘vooruit te gaan’…
Misschien is het enige wijze besluit dat ze in Bali zouden kunnen nemen (maar niet zullen nemen), de fossiele brandstoffen in de grond laten en zoeken naar nieuwe minder vervuilende energiebronnen, aldus dezelfde Monbiot.

Heb je nog grootse plannen voor de Mens van de eenentwintigste eeuw, die eindelijk na een rampzalige twintigste eeuw tot het besef is gekomen van zijn echte ‘condition humaine’ en op zoek gaat naar een nieuw ideaal, lees dan eens hoe die mens zich nu al voorbereidt op conflicten over de Noordpool en zelfs over de maan. Is het dan toch waar dat de mens niets leert uit de geschiedenis?

De australopithecus robustus, ook wel paranthropus robustus geheten, was nog geen mens, maar blijkbaar op weg er naartoe. Volgens een studie van een aantal tanden en schedels zouden die voorlopers van de mens geleefd hebben zoals nu de gorilla’s. Een kijkje in de prehistorie, dank zij het minutieuze werk van een aantal anthropologen.

In 1985 had ik het geluk een veertiendaagse reis te maken door China, als hoofd van een vredesdelegatie. Het was een memorabele reis door een land, dat na een rampzalige culturele revolutie frenetiek bezig was aan een inhaaloperatie. Nu, tweeëntwintig jaar later, kan China terugkijken op fantastische resultaten, ook al blijft er een eeuwige smet op de naam van het Tienanmen-plein, ook al blijft de communistische partij (voorlopig althans) de plak zwaaien, ook al is er een torenhoog ecologisch probleem… Het relaas van die Amerikaanse journalist, die onlangs veertien dagen door China reisde, is een kopie van mijn reis zoveel jaren geleden. Voor mensen, die in China zijn geïnteresseerd, leerrijke lectuur!

Het editoriaal van Ignace Ramonet in de maandelijkse ‘Le Monde diplomatique’ bezorgt steeds een globale goede kijk op één of ander probleem in de wereld. Dit keer nog maar eens Pakistan. Terwijl Bush bezig is met een van tevoren mislukte poging om Israël en Palestina weer tot praten te bewegen (waarover eigenlijk? en wie?), groeit in dezelfde regio mede dank zij diezelfde Bush een gevaarlijk conflict om macht: Pakistan brandt! Wie weet wat ons tot december 2008 nog te wachten staat.

Het artikel, waar ik hier naar verwijs, bespreekt een boek van twee Amerikanen over de betekenis en de toekomst van het amazone-bekken in een geglobaliseerde wereld. Het is interessant omdat het geschreven is door iemand die goed op de hoogte is van de situatie: in Brazilië ja, maar ook in Venezuela en Peru, die met Brazilië grote stukken van het Amazonebekken delen. De man heeft een kijk op de problemen, die zich stellen bij de exploitatie van het gebied, het rooien van de bossen, de branden, de moeilijke landbouw op arme gronden enz. Om maar te zwijgen over de problemen, die het grotendeels verdwijnende regenwoud in de toekomst voor het algemeen klimaat zal meebrengen…

“Amicus Plato, magis amica veritas” (Aristoteles): ik hou van Plato maar nog meer van de waarheid.

Het artikel waarnaar ik hier verwijs is geschreven door een zekere William Saletan, die zichzelf een ‘liberale republikein’ noemt en als zodanig bekend raakte door zijn protest tegen de herverkiezing van Bush als president.
De titel vraagt enige verklaring: ‘liberaal’ betekent bij ons zo ongeveer ‘links’. Het creationisme is een theorie die de bijbelse verklaring over het ontstaan van de mens verdedigt tegenover de bevindingen van de moderne wetenschap (de evolutietheorie). Zoals de creationisten menen dat hun theorie meer recht doet aan de menselijke waarden van gelijkheid, solidariteit enz., zo verdedigen volgens Saletan de ‘liberalen’ vandaag hun theorie over rasgelijkheid tegen de aanvallen van mensen als James Watson, de fameuze bioloog (die mede het DNA ‘ontdekte’). Die James Watson heeft onlangs ophef gemaakt door te beweren dat het IQ van zwarte mensen lager is dan dat van blanken, m.a.w. dat het IQ ook iets met de genen zou te maken hebben (en niet enkel met cultuur of opvoeding enz.)
Volgens Saletan is de reactie daarop van veel wetenschappers en van mensen zoals u en ik ingegeven door een taboe: wie zegt wat Watson beweert is een racist en dus zeg je dat niet. Terwijl het volgens Saletan althans gewoon de waarheid is. Alleen moet je ze goed begrijpen. Ik laat het aan de lezer over te oordelen over zijn argumenten en op zoek te blijven gaan naar de ‘waarheid’.
Een reactie op dit artikel en op het probleem in het algemeen: artikel over het Flynn-effect: de Nieuw-Zeelander Flynn beweert dat de IQ niet zozeer de kwaliteit meet van het verstand van iemand maar van de omgeving waarin hij leeft.

Het ligt zo voor de hand: het Midden-Oosten moet vrij blijven van kernwapens, dat zeggen ook Bush en Gordon Brown. Alleen vergeten ze eventjes dat Israël al sinds tientallen jaren atoomwapens ter beschikking heeft. Monbiot stelt dan de voor de hand liggende vraag: als Iran geen kernwapens mag ontwikkelen, waarom Israël dan wel? En wat met het Amerikaanse en Britse kernwapenarsenaal?
Het is helaas waar: “alle politici zijn leugenaars totdat het tegendeel bewezen is”!

Een aangrijpend getuigenis van Anne Sophie von Otter, bekend bij de muziekliefhebbers van vandaag. Haar vader ontmoette tijdens de oorlog een zekere Gerstein, die directe getuige was van de monsterlijke moord op duizenden joden in de concentratiekampen. Dat dit verhaal van Gerstein in de dossiers verdween en geen onmiddellijke gevolgen kende, is één van die vele raadsels van de menselijke geschiedenis, gevolg wellicht van het gebrek aan moed van mensen in die bange tijden.

Figen Mekik, professor geologie aan de Grand Valley State University in Michigan (USA) is thuis in de Verenigde Staten en in Turkije. Ze weet dus waarover ze spreekt wanneer ze het heeft over de grote droogte die Turkije en andere Middellandse zeegebieden de laatste jaren bedreigt, als gevolg van de AGW (Antropogenic Global Warming = de globale opwarming, veroorzaakt door de mens).
Verontrustend is niet enkel het klimatologische feit zelf, maar ook de onwetendheid en vooral apathie van de meerderheid van hen, die het slachtoffer zijn van die extreme hitte en droogte.

De politieke problemen in het Midden-Oosten herleiden tot het conflict tussen Israël en Palestina is misschien iets te eenvoudig, maar er is toch heel wat voor te zeggen. Dat conflict een begin van oplossing geven zou de spanning in de regio wellicht voelbaar verminderen. Maar eenvoudig is dat uiteraard niet.
De auteur van dit artikel bekijkt de ontwikkelingen sinds de akkoorden van Oslo. Voor hem zijn er twee aspecten: het Palestijns conflict als laatste uiting van het neocolonialisme (met de bezetting van de Westbank en afsluiting van de Gaza-strook) en de rol van de extremisten aan beide kanten.
Dat extremisme is natuurlijk het gevolg van het feit dat de internationale gemeenschap om allerlei redenen het probleem politiek en sociaal heeft laten verrotten. Vraag is dan natuurlijk of en hoe meer gematigde partijen weer het initiatief zouden kunnen nemen voor een min of meer duurzame oplossing.
In Europa (Baskenland, Noord-Ierland) hebben we nochtans ervaring met zulke situaties. En de laatste tijd is zelfs in ons dierbaar vaderland een gelijkaardig conflict opengebarsten, gelukkig alleen nog maar met verbaal geweld. Misschien zijn de politici niet de juiste mensen om dergelijke patstellingen op te lossen. Maar wie dan wel?