ALGEMENE GESCHIEDENIS 5. De Nieuwe Tijd (I, 5)

Welke factoren liggen aan de basis van dit veranderde denken?

  • de opleving van de handel: de bloeitijd van de Hanze in de 14e en 15e eeuw, en de bloei van grote handelsondernemingen in Italië, speciaal in Venetië.
    De Hanzesteden aan de kust van de Baltische zee, met Lübeck als leidende stad, hebben een indrukwekkende handelsactiviteit aan de dag gelegd maar zullen het in de 16e eeuw moeten afleggen tegen de sterkere gecentraliseerde monarchieën en staten, de Verenigde Nederlanden op kop, omdat ze te verdeeld waren en naijverig op elkaar.
    De republiek Venetië echter was een gecentraliseerd rijk, dat heel doeltreffend werd bestuurd. Ze bezat grote werven, met rederijen en schepen met een vracht tot 250 ton, die elk jaar verschillende malen uitvoeren naar Vlaanderen (vanaf 1317), Libanon, de Zwarte Zee, het zuiden van Frankrijk en ook naar Jaffa met pelgrims voor het heilige land. Vanaf de 15e eeuw werden de Venetiaanse bezittingen in het Oosten door de Turken sterk bedreigd, wat de noodzaak met zich meebracht steeds meer geld, schepen en manschappen voor de oorlog vrij te houden. In de 16e eeuw kwam dan de concurrentie met Portugal en Spanje. Vanaf de 17e eeuw doet de omslag van de handel naar de Atlantische oceaan zich tenvolle voelen en is het einde van de Venetiaanse bloeiende handel een feit, tot op vandaag



  • De opwarming van de aarde

    Er is blijkbaar iets mis met de link tussen klimaatwetenschappers en de pers. Deze laatste is er op uit de bevindingen van de eerste te sterk uit te vergroten, en zo onnodig teveel te alarmeren. Laat ons hopen dat de makers van dit BBC-programma gelijk hebben. Ik ben er toch niet helemaal gerust op.



    ALGEMENE GESCHIEDENIS 5. De Nieuwe Tijd (I, 4)

    1. De Renaissance: de grondslagen van de maatschappelijke verandering in de 15e eeuw.

    Inzake belangstelling voor de antieke auteurs en cultuur is de Renaissance geen absolute breuk met de middeleeuwen. Via Spanje (de Moslims), Sicilië (eveneens de Moslims) en direct via Byzantium was de kennis van de Griekse antieke cultuur al vóór 1453 in Europa doorgedrongen. De Renaissance moet dus eerder worden gezien als een overgangstijd, die in Italië al in de 14e eeuw een aanvang nam en vooral te danken was aan nieuwe economische en politieke situaties, die het individualisme en de ondernemingslust bevorderden en de aandacht richtten op het materiële.

    De Renaissance betekende op godsdienstig-maatschappelijk terrein ook geen breuk met de middeleeuwen. Ze was enkel nogal exclusiever dan voorheen gericht op het aardse en menselijke. De humanisten uit de Renaissance aanvaardden meestal de opvattingen van de kerk over het ontstaan en de bestemming van de wereld, maar voor hen was de kerk en het geloof vooral een morele code. Het waren dus geen



    ALGEMENE GESCHIEDENIS 5. De Nieuwe Tijd (I, 3)

    Tenslotte zou men ook nog 1517 kunnen vooropstellen als datum voor het begin van de Nieuwe Tijd. Het jaar, waarin Luther zijn 97 stellingen verkondigde, begin van de breuk binnen de katholieke kerk. Wie de middeleeuwen ziet als de tijd, waarin de katholieke kerk heel het culturele en maatschappelijke leven in West-Europa bepaalde en het middeleeuwse ideaal van de eenheid op geestelijk gebied belichaamde, zal die datum belangrijk vinden. Al moet onmiddellijk worden gezegd dat de reformatie of hervorming als zodanig veel meer



    ALGEMENE GESCHIEDENIS 5. De Nieuwe Tijd (I, 2)

    Een andere datum voor het begin van de nieuwe tijd zou kunnen zijn: 1453. Het betekent het einde van de honderdjarige oorlog én de inname van Constantinopel door de Turken, het einde dus ook van Byzantium.
    Een nieuwe tijd breekt aan met belangrijke vorsten in



    Frankrijk, één jaar voor de presidentsverkiezingen

    Een interessante kijk op de Franse politiek vanuit Engeland. Wie wordt volgend jaar president van dit ‘onmogelijk’ land? Nicolas Sarkozy, Dominique de Villepin, of – naar het voorbeeld van Duitsland – Ségolène Royal, de opkomende ster?



    ALGEMENE GESCHIEDENIS 5. De Nieuwe Tijd (I, 1)

    Inleiding:
    We spreken van de nieuwe tijd, of de moderne tijd. We zouden deze bijdrage ook de titel mee kunnen geven van



    Over goede manieren

    Goede manieren, het ligt gevoelig in deze tijd van spontaneïteit en egalitarisme. Daarom vind ik de wijze waarop Theodore Dalrymple dit onderwerp aanpakt heel sympathiek. Hij probeert een aantal meningen daaromtrent te doorprikken en aan te tonen dat manieren en etikette niet noodzakelijk getuigen van klassebewustzijn, laat staan van misprijzen voor de lagere klassen. Theodore Dalrymple is een Britse dokter en ja, conservatief. Maar dat conservatieven soms ook gelijk kunnen hebben, blijkt volgens mij alleen al uit de raad, die ze links boven aan Bush geven…



    ALGEMENE GESCHIEDENIS 4. De Middeleeuwen (IV, 9)

    Besluit

    Met het einde van de honderdjarige oorlog zijn we ook gekomen aan het begin van wat de historici de



    Bombardement van Hamburg

    Het bombardement van Dresden in 1945, met de vuurstorm die werd ontketend, is in de ogen van veel mensen achteraf veroordeeld als nodeloze daad van wreedheid jegens ‘onschuldige’ burgers, op een ogenblik dat het derde rijk zo goed als verslagen was. In 1943, bij het eerste van dergelijke bombardementen op de stad Hamburg, was Duitsland weliswaar nog niet verslagen. Toch oordeelt de filosoof Jonathan Yardley dat het op dergelijke wijze bombarderen en doden van ‘onschuldige’ burgers moreel ontoelaatbaar was en is. De Amerikanen, die twee atoombommen gooiden op Japan, en achteraf nog zware bombardementen uitvoerden o.m. op Irak, zouden best even luisteren naar de argumenten van Yardley.



    Irak, drie jaar na de val van Saddam

    Veel goeds kan Najem Wali, een Iraaks schrijver die sinds 1980 in Duitsland leeft, niet vertellen over het Irak van vandaag: een scherpe aanklacht tegen de Amerikanen, die blijkbaar totaal onbekwaam waren om te doen wat ze beweerden te doen, nl. de democratie vestigen in een land dat decennialang onder de dictatuur had geleefd.
    De tol die daarvoor wordt betaald is wreed: op 12 dagen in April zijn reeds meer Amerikanen gedood dan in de hele maand Maart, nl. 33.



    Over dinosaurussen

    Een boeiende kijk op het werk van Mary Schweitzer in haar laboratorium in North Carolina: zij is bezig met onderzoek op dinosaurusbeenderen en heeft ondertussen ontdekt dat we blijkbaar nog niet alles afweten van fossilisering. De dinosaurussen waarvan ze de beenderen onderzoekt zijn 68 miljoen jaar geleden uitgestorven, maar toch blijken bepaalde stoffen binnen die beenderen niet helemaal te zijn verdwenen…Daaruit meent zij allerlei gegevens over het leven van de dinosaurussen te kunnen achterhalen.