andrebogaert.be

Geschiedenis

Achtste en zevende millennium vóór Chr. (8000-5900)

In het noorden en noordoosten van het huidige Irak vinden we overblijfselen die wijzen op aarzelende sedentarisatie, een gemengd bestaan van jager-verzamelaars en boeren, die eigen gewassen en huisdieren gaan kweken. De huizen zijn gemaakt van in de zon gebakken stenen, en de potten die ze maken waren eerst nog met de hand gemaakt en in de zon gedroogd. Later ontdekken ze de techniek van de bakovens. De eerste versieringen op de potten zijn geometrische lijnen, volgens sommigen nabootsingen van de plantenvezels, waarmee de voorlopers van deze potten, de geweven manden, werden gemaakt. De dorpelingen begonnen ook ruw koper te bewerken, later te smelten en vorm te geven.

Zesde en vijfde millennium vóór Chr. (5900-4000)

Meer zuidelijk, in de alluviale vlakten van Tigris en Eufraat leven gemeenschappen, die gaan gebruik maken van een netwerk van kanalen om de vruchtbare grond te bevloeien. Deze periode wordt de Ubaidperiode genoemd naar Tell al-Ubaid, waar opgravingen hebben aangetoond dat het boeren er professioneel gebeurde, dwz dat de boeren een overschot produceerden voor mensen, die een ander beroep gaan uitoefenen. Steden worden groter en ingewikkelder, met als middelpunt de tempel (bv. in Eridu). Ten oosten van dit gebied, in het zuiden van het huidige Perzië, komt rond die tijd ook een nederzetting op die later Soeza, hoofdstad van Elam, wordt.
Beschilderde keramiek, terra cota

Zijn we echt zo verschillend van apen? Vroeger dacht men van wel, nu blijkt dat we veel meer gemeen hebben met de bonobo’s, de chimpanzees en tutti quanti. De studie van de primaten kan ons heel wat leren bv. over oorlog en vrede. In een eerste stadium werden we nogal eens vergeleken met de agressieve chimpansees, die we als mensen in agressiviteit en wreedheid nog zelfs zouden overtreffen. Maar recentere studie van de apen in het wild heeft ons geleerd dat die agressiviteit niet onvermijdelijk is maar afhankelijk van de omgeving en omstandigheden, en dat er apen zijn, zoals de bonobo’s of woudchimpanzees, die hoegenaamd niet agressief zijn. En nog beter: dat apensoorten, die als heel agressief te boek stonden, die agressiviteit kunnen intomen als de omstandigheden gunstig zijn.
Dit artikel van Robert Sapolsky verschijnt merkwaardig genoeg op de site van “Foreign Affairs”, een nogal conservatieve denktank in de VS, waarmee ik te maken kreeg in de tijd van de rakettenkwestie (de jaren tachtig van vorige eeuw). Kunnen we Bush en co. niet eens uitnodigen naar Plankendaal, om de bonobo’s daar bezig te zien? Wie weet…

De geografie.

Mesopotamië of Voor-Azië of Tweestromenland: land tussen Tigris en Eufraat, waar zich nu de moderne staten Iran, Irak, Syrië, Libanon, Israël en Palestina bevinden.
In tegenstelling tot Egypte, een open gebied, bewoond, veroverd, doorkruist door heel wat volkeren: de Sumeriërs, de Akkadiërs (Babyloniërs en Assyriërs), de Hoerrieten, Kassieten, Elamieten, Hettieten, Kanaänieten, Arameeërs enz.

Het Zuiden (later Babylonië genoemd): woestijnachtig, dor; moet om vruchtbaar te zijn worden bevloeid. Daarbij kan worden gebruik gemaakt van de hoge waterstand van de rivieren in het voorjaar. Daarom wordt van oudsher het verval van die rivieren geregeld door een net van kanalen. Indien dat niet gebeurt wordt het land in de kortste keren weer steppe of woestijn.
De eeuwenlange irrigatie heeft echter de bodem van dat gebied verzilt, en de vruchtbaarheid ervan zo langzaam aan kapot gemaakt. Vandaar dat nu dat gebied opnieuw tot woestijn en onvruchtbaar land is geworden.
In het uiterste zuiden bevinden zich onafzienbare moerassen, begroeid met manshoog riet in het slib. Ten zuiden van het huidige Bagdad (een stad, door de Arabieren gesticht in de zevende eeuw na C.) begint het rijk van de dadelpalm, één van de belangrijkste bronnen voor overleving aldaar.

Het Noorden (later Assyrië genoemd), rond de stad Ninive, is regenrijker, minder subtropisch en heuvelachtig. Aan de rand ervan bevindt zich het Iraans en Armeens hooggebergte. Aan die kant is Mesopotamië min of meer afgesloten.

In het Zuid-Oosten ligt een vruchtbaar heuvelland, het gebied van Elam (nu behorend tot Iran), met Suza als hoofdstad.

In het Westen tenslotte bevindt zich de praktisch onbewoonde Noord-Arabische woestijnsteppe, aan de rand waarvan Palestina, Libanon en Syrië liggen. Kleine staatjes hebben daar naast elkaar bestaan, maar slechts onder vreemde overheersing (van Assyriërs, Babyloniërs, Perzen, Grieken

Wanneer we rond 3100 v.C. met de uitvinding van het schrift de geschiedenis induiken, worden we op relatief korte tijd geconfronteerd met een aantal al vrij sterk georganiseerde samen-levingen,

De moderne technieken bieden heel wat perspectieven aan wetenschappers, die de oceanen willen onderzoeken. Toch blijft nog ontzettend veel te doen. Een boeiend perspectief voor de beginnende wetenschappers, die eventueel uitgekeken zijn op de “kleine” wereld van het vasteland… En onvermijdelijk zullen ontdekken dat ook in de oceanen de vervuiling, door de mens veroorzaakt, toeslaat.

Datering

Nog zo

Naar aanleiding van de zoveelste viering van Mozart (die in 2006 250 jaar geleden geboren werd), een ontluisterende commentaar op die componist en zijn muziek door Norman Lebrecht. Ik kan me inderdaad voorstellen dat de commercialisering van de muziek vandaag de dag alles kapot kan maken, zelfs de meest getalenteerde componist. Toch blijf ik sommige stukken van Amadeus hemelse muziek vinden!

Staren sommigen zich blind op het verleden van Europa en zijn ze daarom gekant tegen de toetreding van Turkije tot de EU? Volgens Nilufer Göle, professor van sociologie in Parijs, is dat inderdaad het geval. En ze zet mooi op een rijtje welke problemen die toetreding nu nog in de weg staan. Hetzelfde artikel, maar dan in het Duits.

Misschien doet de naam van Saint Sulpice, de kerk in Parijs, een belletje rinkelen bij al de lezers van de Da Vinci-code van Dan Brown. En misschien zijn er onder hen wel mensen, die denken dat die Dan Brown zich op werkelijke feiten heeft gebaseerd voor zijn roman. Helaas, ook de romanschrijver Vargas Lhosa moet hen teleurstellen. Ondertussen is wat hij over de Saint Sulpice te zeggen heeft, vooral dan over het schilderij van Delacroix: het gevecht van Jakob met de engel, interessant genoeg om te lezen! En het is deze keer geen fictie!

Het schrift

Het nalaten van op schrift gestelde teksten, eerst op steen en kleitabletten, later op papyrus en perkament, is beslissend geweest voor de mogelijkheid de geschiedenis van de betreffende volkeren te reconstrueren. Twee elementen hebben het de historici daarbij niet gemakkelijk gemaakt:

De culturen

Het tweestromenland, tussen Tigris en Eufraat, ofte Mesopotamië kent reeds vanaf het zesde millennium vóór C. dergelijke

Kunnen de Verenigde Staten ons iets leren over de wijze waarop zij omgaan met immigratie? De Engelse journalist Geoffrey Wheatcroft meent van wel: en volgens mij terecht!